သဠာယတနကုိ နယ္ (၄)ပါး၊ နည္း (၄)ပါးျဖင့္ ပုိင္းျခားျခင္း

သဠာယတန ကုိနယ္ (၄)ပါး ၊ နည္း(၄)ပါးျဖင့္ ဆက္ၿပီး ရွင္းျပပါအုံးမယ္ဘုရား။ သဠာယတနဟူေသာ စကားကုိၾကားသိရလွ်င္  (မသိျခင္း) အထင္ ၊ (ဆုိးျခင္း) အထင္၊ (ေကာင္းျခင္း)အထင္အားျဖင့္ အထင္အထည္ပုံစိတ္ထဲမွာ ေပၚလာပါတယ္။ ဤ အထင္ အထည္နယ္ ကုိအဝိဇၨမာန ပညတ္နယ္ ဟုေခၚပါတယ္။

အဝိဇၨမာနပညတ္နယ္ ၏ ထင္ရုံသာျဖစ္ျခင္း ၊ အမွန္မရွိျခင္း ၊ကုိနားမလည္ၾကကုန္ေသာ ၊ပညာနည္းေသာ ပုဂၢဳိလ္ေတြဟာ ၊ ကုိယ္၊ႏႈတ္၊စိတ္ မေစာင့္ထိန္း ပဲထားလွ်င္ ၊ ကုိယ္ထင္ရာ ကုိယ္ေျပာၿပီး ကုိယ့္ကုိကုိ အဟုတ္ထင္ျခင္း ၊ အဝိဇၨာ အႏွိပ္စက္ ခံေနၾကရပါတယ္။

သဠာယတနဟူသည္ မ်က္စိ၊နား၊ႏွာေခါင္း၊လွ်ာ၊ကုိယ္၊စိတ္၊ ဤ (၆)ပါးကုိ (သဠာယတန) ဟုေခၚပါတယ္။ မ်က္စိျဖင့္ျမင္ရေသာ အလုံး အခဲႀကီးေတြက ( အဝိဇၨမာနပညတ္နယ္၊ အထင္နယ္)ျဖစ္ပါတယ္။

ျမင္စရာကုိျမင္တတ္ေသာ အၾကည္ဓာတ္ အစဥ္ေလးကုိ (မ်က္စိ )လုိ႔ေခၚပါတယ္။

ၾကားစရာကုိ ၾကားတတ္ေသာ အၾကည္ဓာတ္ အစဥ္ေလး ကုိ (နား) လုိ႔ေခၚပါတယ္။

နံစရာကုိ နံတတ္ေသာ အၾကည္ဓာတ္ အစဥ္ေလးကုိ (ႏွာေခါင္း) လုိ႔ေခၚပါတယ္။

အရသာကုိ သိတတ္သာ အၾကည္ဓာတ္ အစဥ္ေလးကုိ (လွ်ာ) လုိ႔ေခၚပါတယ္။

ထိစရာကုိ ထိတတ္ေသာ အၾကည္ဓာတ္ အစဥ္ေလးကုိ (ကုိယ္) လုိ႔ေခၚပါတယ္။

ႀကံေတြးစရာကုိ သိတတ္သာ အၾကည္ဓာတ္ အစဥ္ေလးကုိ  (စိတ္)လုိ႔ေခၚပါတယ္။

အစဥ္သႏၱန္ကုိ သိလွ်င္ ဝိဇၨမာနပညတ္နယ္ ကုိေတြ႔ပါတယ္။ ကုိယ့္ကုိကုိ သိရုံသာသိၿပီး ေနႏုိင္ရင္ သိစရာကုိ သိၿပီး ေနႏုိင္ေသာ ေၾကာင့္ ဝိဇၨမာနပညတ္နယ္ ကုိ သိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

အထူးကုိ ဂရုမစို္က္ပဲ အရွိေလာက္သာ ဂရုစိုက္တတ္ရင္ ဝိဇၨမာန ပညတ္နယ္ ကုိေရာက္ပါၿပီ။ ဝိဇၨမာန ပညတ္နယ္ ကုိေရာက္လွ်င္ အဝိဇၨမာန ပညတ္နယ္ ကေတြ႔သိရေသာ အေကာင္ အထည္ ပုံပန္းသႏာၱန္ မ်ားကုိ အာရုံမျပဳမိေတာ့ပါဘူး။ အဟုတ္မထင္မိေတာ့ပါဘူး။

ဒါေပမယ့္ ( အေကာင္အထည္ေတာ့ ထင္ရွားမရိွပါဘူး။ အစဥ္သႏၱာန္ကေတာ့ အမွန္ရွိတယ္ ၊ က်န္တာေတြမရွိဘူး )ဟုေဘာင္ခတ္ၿပီး  အက်ဥ္းခ်တတ္ေသာ အဟုတ္ထင္ျခင္း အဝိဇၨာ ျဖစ္ေန ျပန္ပါတယ္။

အစဥ္ သႏၱာန္သာရွိေသာ ခႏၶာကုိယ္ တစ္ခုလုံး ကုိ တစ္စကၠန္႔တြင္ ၊ ကုေဋ ငါးေထာင္၊ ကုေဋ တစ္သိန္းစိတ္လုိက္ ပါ။ ထုိ အစိတ္ထဲမွ တစ္စိတ္သည္ လက္ရွိခႏၶာ ၏ အသက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဤ နယ္ကုိ (သေဘာနယ္ ) ဟုေခၚပါတယ္။

ဤသေဘာနယ္ ကုိ ဝိဇၨာဉာဏ္ျဖင့္သိလုိက္လွ်င္ ( အစဥ္ အထင္သႏၱာန္ သာရွိတယ္) ဟု အဟုတ္ထင္ေသာ အဝိဇၨာကုိ ထြင္းေဖာက္ၿပီး သိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

သေဘာနယ္ မွာ ရွိေသာ တစ္ခုေသာ ျဖစ္ ပ်က္သေဘာေလး သည္ ( ဒီေလာက္ေတာ့သူတတ္ႏုိင္ေသးတယ္) အဟုတ္ထင္ေသာ အဝိဇၨာ ဖုံးလႊမ္းလာပါတယ္။ ထုိ အဝိဇၨာကုိ ပယ္ဘုိ႔ရန္မွာ ထုိ  သဠာယတန ၏ တစ္စိတ္ေသာ ျဖစ္ပ်က္ သေဘာေလးသည္ နာမ္ရုပ္ အေၾကာင္းမပါပဲ ျဖစ္လုိ႔မရပါဘူး။

အေၾကာင္းပါမွ ျဖစ္လုိ႔ရေသာေၾကာင့္ ကုိယ္ပုိင္အႏွစ္အသား မရွိပါဘူး။ ကာလ သုံးပါးလုံး မွာ အႏွစ္မပါေသာေၾကာင့္ မူလပ်က္သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ မူလပ်က္သေဘာ ျဖစ္ေသာ သုညနယ္ ကုိေရာက္သြားလွ်င္ ( အဝိဇၨာ အဟုတ္ထင္ျခင္း ) မဖုံးလႊမ္းႏုိင္ေတာ့ပါဘူး ။

သဠာယတန ကုိ နည္း (၄)ပါးႏွင့္ ရွင္းျပပါအုံးမယ္ ဘုရား။ မ်က္စိ၊နား၊ ႏွာေခါင္း ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္ ၊စိတ္ ၊ ဟူေသာ သဠာယတန  တရားတစ္ခုကုိ ျဖစ္ပ်က္သေဘာ ႏွင့္ မူလပ်က္သေဘာ ၊ အထိပုိင္းျခားသိျခင္း ကုိ ( အဗ်ာပါရ အနတၱ နည္း ) ဟုေခၚပါတယ္။ ထုိနည္း ကတရားတုိင္းမွာ (ကုိယ္ပုိင္စြမ္း အားရွိတယ္) ဟုထင္ေသာ သကၠာယဒိ႒ိ၊ အတၱဒိ႒ိ ကုိပယ္ပါတယ္။

နာမ္ရုပ္ ႏွင့္ သဠာယတန တုိ႔သည္ ( တစ္ဆက္တည္း တစ္ေပါင္းတည္း ျဖစ္တယ္) ဟုသိျမင္ျခင္း ကုိ ဧကတၳနည္း ဟုေခၚ ပါတယ္။

ဤနည္းက တရားေတြဟာ သေဘာ (၂)ခုသာရွိတယ္။ တစ္ဆက္တည္း ၊ တစ္ေပါင္းတည္း မျဖစ္ဘူး ဟု ထင္ေသာ ဥေစၦဒဒိ႒ိ ကုိပယ္ပါတယ္။

နာမ္ရုပ္ ႏွင့္ သဠာယတန တုိ႔သည္ ဆက္စပ္ၿပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း ( အေၾကာင္းနိမ့္ လွ်င္ အက်ဳိးနိမ့္မည္။ အေၾကာင္းျမင့္လွ်င္ အက်ဳိး ျမင့္မည္ ) ဟုသိျမင္ျခင္း ကုိ နာနတၳ နည္း ဟုေခၚပါတယ္။ ဤနည္းက (ေပါင္းၿပီးျဖစ္လွ်င္တူညီရမည္) ဟုထင္ေသာ သႆတဒိ႒ိ ကုိ ပယ္ပါတယ္။

နာမ္ရုပ္ ႏွင့္ သဠာယတန တုိ႔သည္ အေၾကာင္းအက်ဳိး အနိမ့္ အျမင့္ ရွိၾကေသာ္လည္း ( ေကာင္းတာမ်ားလွ်င္ ဆုိးတာနည္းၿပီး၊ေကာင္းတာမ်ား၏။ ဆုိးတာမ်ားလွ်င္ လည္းေကာင္းတာနည္းၿပီး ဆုိးတာမ်ား၏ ။မ်ားေအာင္ နည္းေအာင္ ျပဳျပင္လုိ႔ရ၏ ) ဟုသိျမင္ျခင္း ကုိ ဧဝံဓမၼတာနည္း ဟုေခၚပါတယ္။

ဤနည္းက (ျပဳတုိင္းမရ ၊ အခ်ည္းႏွီးသာ) ဟုထင္ေသာ အေဟတုကဒိ႒ိ၊ အကိရိယဒိ႒ိ ကုိပယ္ပါတယ္။