သမထ—ကုိနယ္ေလးပါးႏွင့္ပုိင္းျခားျခင္း

ဤ နယ္ေလးပါး ပုိင္းျခားပုံတရားဟာ နာလုိ႔မဝႏုိင္ေသာ တရားျဖစ္ပါတယ္။ ထပ္ခါ ထပ္ခါ နာေလေလ အသိဉာဏ္ပုိ ရွင္းေလေလ ျဖစ္လာပါတယ္။ထုိ႔ေၾကာင့္ သမထ ကုသုိလ္ ကုိလည္း နယ္ေလးပါးျဖင့္ ပုိင္းျခားေဟာေတာ္ မူပါဘုရား။

ဦးဝိဇယ== တရား အေၾကာင္းေျပာရတာ ေၾကးဖလားႀကီး ပြတ္ရသလုိ ပြတ္ေလ ဝင္းေလျဖစ္ေနပါတယ္။ ဉာဏ္အျမင္ေတြ ပုိပုိၿပီး တပည့္ေတာ္လည္း ရွင္းရွင္း လာပါတယ္ဘုရား။တရားႏွင့္ဆုိင္ရာ သိခ်င္ရာကုိေမးပါ၊ အာမနာပါနဲ႔၊ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အျမတ္ထြက္ တာေပါ့ဘုရား။

သမထ ဟူေသာ စကားကုိၾကားလုိက္ေသာအခါ အဝိဇၨာမာန ပညတ္နယ္မွာ (ေကာင္းတယ္)ဟူေသာ အထင္အထည္ ။(မေကာင္းဘူး) ဟူေသာ အထင္အထည္၊(ဘာမွန္းမသိဘူး)ဟူေသာ အထင္အထည္ စိတ္မွာတစ္ခုခု ထင္လာပါတယ္။

ဝိဇၨာမာနပညတ္နယ္ ကေတာ့ စိတ္ထဲမွာ ေပၚလာတဲ့အာရုံကုိ အမွီျပဳၿပီး (စြန္႔လႊတ္ျခင္း၊ခ်မ္းသာျခင္း) ဟူေသာ လကၡဏာမ်ား စိတ္အစဥ္မွာ အထင္အထည္ေပၚလာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

အဝိဇၨာမာန ပညတ္နယ္မွာပင္ (၃)ဆင့္ရွိေနမယ္။ ပထမ အဆင့္မွာ (ဘာမွန္းမသိဘူး) အဆင့္မွာ သိေနမယ္။ ထုိအသိအတုိင္းပင္ ထင္ရာလုပ္ေနၾကမယ္။ ဒုတိယအဆင့္မွာ (မေကာင္းဘူး)ဟူေသာအဆင့္မွာ သိေနမယ္။ ထုိအသိအတုိင္းပင္ ထင္ရာလုပ္ေနၾကမယ္။ တတိယ အဆင့္မွာ (ေကာင္းတယ္) ဟူေသာအဆင့္မွာ သိေနမယ္။ ထုိအသိအတုိင္းပင္ ေကာင္းတယ္ ထင္တာေတြ ထင္ရာ လုပ္ေနၾကမယ္။စြန္႔လႊတ္ျခင္း၊ခ်မ္းသာျခင္းဟူေသာ လကၡဏာ စိတ္အစဥ္ကုိ သိဘုိ႔မတက္လာပဲ ကုိယ္ထင္ရာကုိယ္လုပ္ျခင္းကုိ အဝိဇၨာ ဟုေခၚပါတယ္။

စြန္႔လႊတ္ျခင္း၊ခ်မ္းသာျခင္း စိတ္အစဥ္ ဟူေသာ ဝိဇၨာမာန ပညတ္နယ္သုိ႔ တက္လာျပန္ေတာ့လည္း ကုိယ့္ ကုိကုိ အဟုတ္ထင္ၿပီး အဝိဇၨာမာန ပညတ္နယ္သမားေတြကုိ အျပစ္တင္တတ္ျပန္ပါတယ္။အနိမ့္အျမင့္ ခြဲၿပီး အျပစ္တင္ျခင္း၊ အဟုတ္ထင္ျခင္းကုိ -အဝိဇၨာ -လုိ႔ေခၚျပန္ပါတယ္။ သေဘာနယ္ ကုိ မေရာက္ေသး သမွ် စိတ္မွာလြတ္လပ္မႈ မရပဲ အနိမ့္ အျမင့္ၾကားထဲမွာ အညွပ္ အႀကိတ္ခံ ေနၾကရပါတယ္။

သေဘာနယ္ဆုိသည္မွာ ဝိဇၨာမာန ပညတ္နယ္မွာသိရတဲ့ ျဖစ္စဥ္ ပ်က္စဥ္ အထင္ အထည္ကုိ တစ္စကၠန္႔တြင္ အစိတ္ေပါင္း ကုေဋ တစ္သိန္း စိတ္ၿပီး ထုိအစိတ္ထဲမွ တစ္ခုေသာ အစိတ္၏ ျဖစ္ပ်က္ သေဘာေလးသည္ သေဘာနယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိသေဘာနယ္ သိစရာသည္ စိတ္မွာ ပုံေဖာ္၍ လုံးဝမရဘဲ အသိပညာျဖင့္သာ သိလုိ႔ရေသာ သေဘာမွ် သက္သက္ ျဖစ္ပါတယ္။

ထုိသေဘာနယ္ သိစရာကုိ အာရုံျပဳႏုိင္လွ်င္ အေကာင္းအဆုိး အနိမ့္အျမင့္ ခံစားခ်က္ မရွိေတာ့ပါဘူး။ လြတ္လပ္ျခင္း၊ခ်မ္းသာျခင္းျဖင့္ ျပည့္စုံလာပါတယ္။ အသိဉာဏ္ အဆင့္ျမင့္လာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

အဟုတ္ထင္ျခင္း အဝိဇၨာ သည္အလြန္ျမင္ႏုိင္ခဲပါတယ္။ သိမ္ေမြ႔ နက္နဲပါတယ္။ သေဘာနယ္မွာသိရတဲ့ ျဖစ္ပ်က္ သေဘာမွ်ေလးပင္ (ျဖစ္ပ်က္သေဘာေလာက္ေတာ့ ကုိယ္ပုိင္စြမ္း အားျဖင့္ လုပ္ႏုိင္တဲ့ သတၱိေလးရွိေနတယ္) ဟုထင္ေနတတ္ပါတယ္။

သုညနယ္ကုိ မသိရေသးသမွ် အလြန္သိမ္ေမြ႔၍ ျမင္ႏုိင္ခဲေသာ အဟုတ္ထင္ျခင္း အဝိဇၹာ သည္ လုံးဝ မျငိမ္းသြားႏုိင္ပါ။ ထုိ အဝိဇၨာ ကုိပယ္ႏုိင္ေသာ အရာမွာ သုည နယ္ကုိ သိျမင္ႏုိ္င္ေသာ အသိဉာဏ္သာလွ်င္ျဖစ္ပါတယ္။အျခား အဝိဇၨာ ဉာဏ္မ်ားျဖင့္ မပယ္သတ္ ႏုိင္ပါ။

အဝိဇၨာ ကုိပယ္လုိလွ်င္ သုညနယ္ကုိ သိေအာင္လုပ္ရမည္။ သုညနယ္ ဆုိသည္မွာ သေဘာနယ္ျဖစ္ေသာ ဘဝအစစ္ ျဖစ္-ပ်က္ သေဘာကေလးသည္ အေၾကာင္းမပါဘဲ ကုိယ္ပုိင္စြမ္းအား အႏွစ္သာရမ်ားျဖင့္ လုံးဝ မျဖစ္ႏုိင္။ ကာလ သုံးပါးလုံးမွာ ကုိယ္ပုိင္ အႏွစ္အသားမွ ပ်က္ေနတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ သုညသာျဖစ္ပါတယ္။

ဤ မူလပ်က္သေဘာကုိ (သုညနယ္)ဟုေခၚပါတယ္။သုညနယ္ကုိသိေသာ ဝိဇၨာ ဉာဏ္ျဖစ္ေသာ အခါ(သေဘာနယ္ ကုိ စြမ္းအားရွိတယ္) ဟု အဟုတ္ထင္ေသာ အဝိဇၨာ ေပ်ာက္ျငိမ္းသြားပါတယ္။ အဝိဇၨာ နယ္မွ လြတ္ေျမာက္သြားပါတယ္။သမထတရား ကုိဆုံးသည္ အထိ ေလ့လာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

အက်ဥ္းခ်ဳပ္အားျဖင့္ (အထင္အထည္)ဟူေသာ ပညတ္(၂) မ်ဳိး နယ္သည္ ထင္ရုံမွ်သာရွိ၍ အမွန္ မရွိေသာ ေၾကာင့္ (ဘာမွ မဟုတ္ျခင္း၊ ျဖစ္ပ်က္သေဘာႏွင့္ မူလပ်က္သေဘာ) ဟူေသာ သေဘာႏွစ္ခုနယ္သည္ ထင္ရွားရွိေသာ္လည္း သိလုိ႔သာရ၍ သုံးလုိ႔မရေသာေၾကာင့္ ဘာမွ မဟုတ္ျခင္း၊ ဤ ဘာမွ မဟုတ္ျခင္း သေဘာမွာသာ လမ္းဆုံးသြား ပါတယ္ဘုရား။