သမထအားထုတ္ပုံ

အရွင္ဓမၼဓရ—-ဒုစရုိက္အလုပ္ႏွင့္ စြဲလန္းျခင္းအကုသုိလ္ (၂)မ်ဳိးကုိ ကုိယ့္ဘဝထဲမဝင္ႏုိင္ေအာင္ စြန္႔လႊတ္ေသာစိတ္ကုိ ေဆာက္တည္ရမည္ ဟူေသာ သီလကုိ တပည့္ေတာ္သေဘာေပါက္ပါၿပီဘုရား။ သမထ အေၾကာင္းကုိလည္း ဆက္လက္ရွင္းေတာ္မူပါဘုရား။

ဦးဝိဇယ—-အာရုံတစ္ခု စိတ္တစ္ခုထားၿပီး တည္ၾကည္ေနျခင္းကုိ သမထဟုေခၚပါတယ္။ ဤ သမထဆုိင္ရာမွာ သမာဓိ (၃)မ်ဳိးရွိပါတယ္။(၁) သမၼာသမာဓိ(၂) ရုိးရုိးသမာဓိ(၃) မိစၦာသမာဓိ ဟုသုံးမ်ဳိးရွိပါတယ္။

(၁) သမၼာသမာဓိ

အျမဲတမ္းကုန္ေနပ်က္ေန ေသာေလာကႀကီးကုိ ပ်က္ေနတယ္၊ပ်က္ေနတယ္ ဟုေအးေအး ေဆးေဆးရြတ္ၿပီး လုိခ်င္ျဖစ္ခ်င္၊ရခ်င္မႈမ်ားၿငိမ္းေအးစြာတည္ၾကည္ျခင္းကုိ သမၼာသမာဓိ ဟုေခၚပါ တယ္။ ပ်က္ေနတယ္ ဟု စိတ္ေရာ၊ႏႈတ္ပါ ေပၚေနျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ လုိခ်င္တယ္ ဟုလည္း မေပၚမ ျဖစ္ႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။

 လုိခ်င္မႈ၊ျဖစ္ခ်င္မႈ၊ရခ်င္မႈ မ်ားျဖင့္ ဆူပူထၾကြ ေသာင္းက်န္းေနေသာ ပရိယု႒ာန ကိေလသာကုိ ပ်က္ေနတယ္ဟုေအးေအးေဆးေဆးရြတ္ျခင္း ျဖင့္ပယ္ႏုိင္ပါတယ္။ ခႏၶာ ကုိယ္ကုိလည္း ခ်ဳပ္မထားရဘူး။ စိတ္ကုိလည္းခ်ဳပ္မထားရဘူး။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေအးေအး ေဆးေဆး စိတ္ေရာ ကုိယ္ပါ  ထားၿပီး-ပ်က္ေနတယ္၊ပ်က္ေနတယ္- ဟု ေျဖးေျဖးမွန္မွန္ ရြတ္ရမယ္။

ပ်က္ေနတယ္လုိ႔ ရြတ္လ်င္ ဘာျဖစ္လာမယ္၊ဘာရလာမယ္ စသည္ျဖင့္ေမွ်ာ္ၿပီး မရြတ္ရဘူး။ လုိခ်င္ တယ္၊ ျဖစ္ခ်င္တယ္၊ရခ်င္တယ္ ဟူေသာစိတ္ျဖစ္ခြင့္ မရေအာင္ စိတ္ေရာႏႈတ္ပါ ရြတ္ရမယ္။

 ပါးစပ္က အသံသူတစ္ပါး ၾကားေအာင္ထုတ္ရြတ္စရာမလုိပါဘူး။ပါးစပ္လႈပ္ရုံေလာက္ပဲ ႏႈတ္ကရြတ္ လ်င္ရပါ တယ္။ ပ်က္ေနတယ္– ဟူေသာအနိစၥသညာကုိ ထပ္ခါထပ္ခါပြားမ်ားလွ်င္ လုိခ်င္တယ္၊ ျဖစ္ခ်င္တယ္၊ ရခ်င္တယ္ —ဟူေသာပရိယု႒ာနကိေလသာကုိ ပယ္ႏုိင္ၿပီး ၿငိမ္ၿငိမ္ေလး၊ ၿငိ္မ္းျငိမ္းေလး ေနႏုိင္ျခင္းကုိ သမၼာသမာဓိ ဟုေခၚပါတယ္။

ထုိသမၼာသမာဓိကုိပင္ ခဏ၊ခဏ ထပ္ခါထပ္ခါရြတ္၍ တည္ရေသာေၾကာင့္ ခဏိကသမာဓိဟုလည္း ေခၚပါတယ္။ ပ်က္ေနတယ္-ပ်က္ေနတယ္- ဟူေသာအသိစိတ္ကုိသာ ထပ္ခါထပ္ခါျဖစ္ဘုိ႔ အေရးႀကီး ပါတယ္။ ဟုိဟာျဖစ္တာ၊ ဒီဟာပ်က္တာ၊ ဟုိလုိပ်က္တာ၊သည္လုိပ်က္တာဟု ပ်က္တာေတြ ကုိလုိက္ ရွာ လုိ႔မရပါဘူး။(သမာဓိ အလုပ္ ပီျပင္ရင္ပီျပင္သေလာက္ ပ်က္ေနတဲ့သေဘာ ေတြကုိရွာ စရာမလုိပဲ ေတြ႔ႏုိင္ပါတယ္)

(ပ်က္ေနတယ္)လုိ႔မရြတ္တဲ့ အခ်ိန္မွာ( ျဖစ္ခ်င္တယ္) ဟုေသာ္လည္းေကာင္း (လုိခ်င္တယ္) ဟုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ (ရခ်င္တယ္)ဟုေသာ္လည္းေကာင္း တစ္ခုခုကုိ ပရိယု႒ာန ကိေလသာ က ရြတ္ေန သိေနၿမဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သမၼာသမာဓိအလုပ္က ပ်က္ေနတာကုိ လုိက္ရွာရမဲ့အလုပ္မဟုတ္ပါဘူး။

ပရိယု႒ာနကိေလသာကုိ ၿငိမ္းရမဲ့အလုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ထုိအလုပ္ကုိ ပီိျပင္စြာလုပ္ႏုိင္လွ်င္ သမၼာသမာဓိ ျဖစ္ပါတယ္။ ခဏိကသမာဓိျဖစ္ပါတယ္။ဝိပႆနာဉာဏ္ကုိ တုိက္ရုိက္ေက်းဇူးျပဳႏုိင္တဲ့ သမာဓိလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အထည္ျဒပ္ကုိ မကုိင္ထားေသာ ေၾကာင့္ သေဘာတရားမ်ားကုိသိျမင္ လြယ္ပါတယ္။

(၂) ရုိးရုိးသမာဓိ ဟူသည္မွာ-ရုိးရုိးသမာဓိ၏ အာရုံေပါင္း (၄၀)ရွိပါတယ္။သမာဓိကမၼ႒ာန္း(၄၀) လုိ႔လည္းေခၚပါတယ္။

ကသုိဏ္း(၁၀)ပါး၊ အသုဘ(၁၀)ပါး၊ အႏုႆတိ(၁၀)ပါး၊အပၸမညာ(၄)ပါး၊အာရုပၸ(၄)ပါး၊ အာဟာေရ ပဋိကူလ သညာ(၁)ပါး၊စတုဓာတုထ တၳန္(၁)ပါး၊ အားျဖင့္ (၄၀)ရွိပါတယ္။ထုိ(၄၀)ထဲမွာမိမိႏွစ္သက္ရာ တစ္ခုခုကုိ ေသာ္လည္း ေကာင္းယူၿပီး လုိခ်င္၊ျဖစ္ခ်င္ရခ်င္မႈမ်ားျဖင့္ ထၾကြေသာင္းၾကမ္းေနေသာ ပရိယု႒ာန ကိေလသာ ကုိၿငိမ္းေစျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဥပမာ–အႏုႆတိ(၁၀)ပါးတြင္ ပါဝင္ေသာ (အာနပါန) ထြက္ေလ၊ဝင္ေလ အာရုံတစ္ခု ကုိယူၿပီး

(သတိၿမဲရာ၊ပထမာ၊ဒုမွာတုိရွည္သိ။

လုံးစုံသိရာ၊ တ-၌ သာ၊စမွာၿငိမ္းေစဘိ။) ဟူေသာ ထုိကမၼ႒ာန္း၏ စည္းကမ္းမ်ားကုိ လုိက္နာကာ အာရုံတစ္ခုစိတ္တစ္ခုထားၿပီး၊ လုိခ်င္၊ျဖစ္ခ်င္ရခ်င္မႈ ၿငိမ္းေစျခင္းသည္ မိမိႏွစ္သက္ရာအာရုံတစ္ခုခုကုိ ယူ၍ အားထုတ္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ၾကြင္းကမၼ႒ာန္းမ်ားကုိလည္း ထုိကမၼ႒ာန္းမွာ ပါဝင္ေသာ စည္းကမ္းခ်က္မ်ားကုိလုိက္နာၿပီး ပရိယု႒ာနကိေလသာ ၿငိမ္းေအးေအာင္ အားထုတ္ၾကရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

မိမိတုိ႔ မၾကာမၾကာ ေတြ႔ႀကဳံေနရတဲ့ နာေရးကိစၥမ်ားမွာ၊ ထုိအသုဘအာရုံကုိယူ၍ (ဧဝံဓေမၼာ၊ဧဝံဘာဝီ၊ ဧဝံ အနတၱိေတာ=ငါလည္း ဒီသေဘာဘဲ၊ ငါလည္းဒီလုိျဖစ္လိမ့္မယ္၊ ငါ၏ခႏၶာသည္ ဒီသေဘာ ကုိမလြန္ ဆန္ႏုိင္ဘူး။)ဟုဆင္ျခင္ၿပီး လုိခ်င္။ျဖစ္ခ်င္၊ရခ်င္မႈ ပရိယု႒ာန ကိေလသာၿငိမ္းေစျခင္းသည္၊ တုိက္ဆုိင္ရာ အာရုံကုိ ယူ၍ အားထုတ္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ဤရုိးရုိးသမာဓိ ကုိ အားထုတ္ရာမွာ ပရိယု႒ာနကိေလသာၿငိမ္းေအးဘုိ႔ကုိ အဓိကထားရမည္။ ရႈစရာအာရုံကုိ အဓိကမထားရပါဘူး။ရႈစရာ အာရုံကုိ မွီရုံသာမွီရပါမယ္။ အာရုံဘက္ကုိအားမစုိက္ရပါဘူး။

အာရုံဘက္ကုိအားစုိက္ အဓိကထားၿပီးလုပ္ၾကေသာေၾကာင့္ ပရိယု႒ာန ကိေလသာ မၿငိမ္းေအးဘဲ၊ တရားမတက္ဘဲ၊ အစြဲတက္ေနၾကေသာ သူမ်ား ပဋိပတ္ ေလာကမွာ ေျမာက္မ်ားစြာေတြ႔ေနရပါတယ္။ ပရိယု႒ာနကိေလသာ ၿငိမ္းေအးဘုိ႔ သမာဓိထူေထာင္တာ ကုိလုံးဝေမ့မထားသင့္ပါဘူး။သတိရွိၾကပါေစ။