ဓမၼဓရ= တပည့္ေတာ္ အေနႏွင့္ရွင္းသေလာက္ ျဖစ္ပါၿပီဘုရား။ ဒါေပမယ့္ သည္ တရားမွန္ကန္ေၾကာင္းကုိ ဘာနဲ႔တုိင္း ၿပီးယုံၾကည္ လက္ခံရမလဲ ဘုရား။
ဦးဝိဇယ= တပည့္ေတာ္ က တရားေဟာ တာ မဟုတ္ပါဘူးဘုရား။ ေလာကႀကီးရဲ႔ သဘာဝ ရွိတဲ့ အတုိင္းကုိ တပည့္ေတာ္ ဥာဏ္မွီ သေလာက္ ဘဝ အရွိကုိ ၾကည့္ပုံၾကည့္နည္း ေျပာျပျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။အရွင္ဘုရားရဲ႔ ခႏၶာ ကေဟာတဲ့တရားကုိဘဲ တပည့္ေတာ္ ေျပာျပတဲ့ အသိနဲ႔ နာယူပါ။ ခႏၶာ က ေဟာတဲ့တရားကုိ ပဲ တပည့္ေတာ္ ေျပာတဲ့ အသိနဲ႔နာယူပါ။ ခႏၶာ ကေျပာတာနဲ႔ မကုိက္ညီ ရင္ မယုံပါနဲ႔ ဘုရား။
တရားစစ္မစစ္ သိခ်င္ရင္ေတာ့ တရားဂုဏ္ေတာ္ ( ၆) ပါးနဲ႔ စစ္ရပါတယ္။ တရားဂုဏ္ေတာ္(၆)ပါးႏွင့္ ကုိက္ညီ လွ်င္ဘယ္သူေဟာေဟာ မွန္တာ ေတြ ခ်ည္းပါပဲဘုရား။ တရားဂုဏ္ေတာ္ (၆) ပါး ႏွင့္စစ္ပုံကေတာ့
(၁)သြာကၡာေတာ ဘဂဝတာဓေမၼာ =ျမတ္စြာဘုရားသည္ တရားေတာ္ ကုိ အစ အလယ္ အဆုံး၊ ( ၃)ပါး အစုံ၊ ေကာင္းျခင္းဂုဏ္နဲ႔ ျပည့္စုံစြာေဟာၾကားေတာ္ မူပါေပသည္။ အစ၏ ေကာင္းျခင္းမွာ =ၾကားနာယုံပင္ အပူစင္ျခင္း၊ အလယ္၏ ေကာင္းျခင္းမွာ= က်င့္ႀကံလုိက္နာလွ်င္ ခ်မ္းသာျခင္း။ အဆုံး၏ ေကာင္းျခင္းမွာ = က်င့္ၿပီးလွ်င္လည္း လြန္စြာ ၿငိမ္းေအးျခင္း။ ဤ (၃)ခ်က္ႏွင့္ ျပည့္စုံပါတယ္။
ဓမၼဓရ= အစ၏ ေကာင္းျခင္းမွာ အလြန္ပင္ ျပည့္စုံပါတယ္ဘုရား။ဤတရားကုိ ၾကားနာရေသာ အခါ – ဘယ္ဘက္ကုိမွ အစြန္းမထြက္ဘဲ အေကာင္းထင္ျခင္း၊ အဆုိးထင္ျခင္းမွ လြတ္ကင္းေသာေၾကာင့္ အပူစင္ပါတယ္ဘုရား။ အလယ္၏ ေကာင္းျခင္းႏွင့္လည္း အလြန္ပင္ ျပည့္စုံပါတယ္။ နာတာ တျခား၊ က်င့္တာ တျခား မဟုတ္ပဲနာရင္းက်င့္၊က်င့္ရင္းနာရတဲ့ အတြက္ ေၾကာင့္၊ဝိဇၨာ စရဏ (၂)မ်ဳိးပါသြားေသာေၾကာင့္ အသိဥာဏ္ အဆင့္ဆင့္တက္ခါ ခ်မ္းသာပါတယ္။
အဆုံး၏ ေကာင္းျခင္းႏွင့္လည္း သာ၍ ပင္ျပည့္စုံပါတယ္။နာရင္း ၊ က်င့္ရင္း လုပ္ေသာ အခါ အဟုတ္ထင္ျခင္း ခုိင္းတာေတြကုိ ပယ္ စြန္႔ ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ ဘဝရပ္တည္ရာ ရကာ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေနနုိင္ခဲ့ပါတယ္။ က်င့္ေလ ၿငိမ္းခ်မ္းေလလည္း ခံစားရပါတယ္ဘုရား။ဤ ဂုဏ္ အတြက္ အားလုံး ျပည့္စုံပါတယ္ဘုရား။
ဦးဝိဇယ=(၂) ဓေမၼာ တရားေတာ္ျမတ္သည္ သႏၵိ႒ိေကာ= က်င့္ေဆာင္သူတုိ႔အား၊ ယခု ပစၥကၡ ၌ ပင္ေတြ႔ျမင္ ယုံၾကည္ရေသာ ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာႏွင့္ လည္းျပည့္စုံပါေပ၏။ ကုိယ္ေတြ႔ျဖစ္ရမယ္။ ဒီလုိလုပ္ရင္ ဟုိလုိရမွာတဲ့၊ စသည္ျဖင့္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ႏွင့္ လုပ္ရတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘူး ဟု ဆုိလုိပါတယ္။
ဓမၼဓရ= ဤ ဂုဏ္ေတာ္ နဲ႔ေတာ့ ပုိၿပီး ထိထိ မိမိ ျပည့္စုံပါတယ္။ တပည့္ေတာ္ လုပ္ခဲ့ရတဲ့ တရားဟာ -ကုိယ္ေတြ႔ တရားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ လုပ္ခဲ့ရတာ မရွိပါဘူး။ လုိခ်င္ ျဖစ္ခ်င္ရခ်င္တဲ့ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြကုိ ၊ ပယ္ႏုိင္ေအာင္၊ခြာႏုိင္ေအာင္ ၊ အၿပီး အျပတ္ စြန္႔ႏုိင္ေအာင္ လုပ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ၊ကုိလည္း ကုိယ္ေတြ႔ ခံစားခဲ့ရပါတယ္။ လက္ရွိဘာကုိပင္ သုည ျမင္ေအာင္ၾကည့္တဲ့ နည္းမ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဤ ဂုဏ္ေတာ္ နဲ႔ ထိထိမိမိ ကုိက္ညီေနတာကုိ ေတြ႔သိ ခံစားလုိ႔ရပါတယ္။
ဦးဝိဇယ= (၃) ဓေမၼာ = တရားေတာ္ျမတ္သည္ ၊ အကာလိေကာ- ကာလမေရြး က်င့္သည့္ေန႔ပင္ ေတြ႔ျမင္ယုံၾကည္ ရေသာ၊ ေကာင္းက်ဳိးခ်မ္းသာႏွင့္ျပည့္စုံပါေပ၏။ ဝိပႆနာ တရားမွန္လွ်င္ အခ်ိန္ေစာင့္စရာမလုိပါဘူးတဲ့။ အေၾကြးမဟုတ္ဘူး၊ ယခု ရႈလွ်င္ ယခု ၿငိမ္းေသာတရားမ်ဳိး ျဖစ္ရမယ္။ လက္ငင္း တရားမ်ဳိး ျဖစ္ရမယ္။
ဓမၼဓရ=ဤ ဂုဏ္ေတာ္ ႏွင့္လည္းညီ ညြတ္ပါတယ္ဘုရား။လုိခ်င္ေသာစိတ္ဟာ အေၾကြးယူေသာစိတ္ျဖစ္ပါတယ္။ျဖစ္ခ်င္ေနတဲ့စိတ္ဟာ ကာလ ကုိေစာင့္ေမွ်ာ္ ေနတဲ့စိတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ရခ်င္ ေနတဲ့ စိတ္ဟာ ယခုျဖစ္လွ်င္ ယခုမၿငိမ္းေသာ စိတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ယခု အားထုတ္ရေသာ တရားမွာ လုိခ်င္၊ ျဖစ္ခ်င္ရခ်င္ေသာစိတ္ကုိ အဓိက ၿငိမ္းသတ္ရတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ အခုရႈလုိ႔ အခုၿငိမ္းရင္ အခုေကာင္းက်ဳိးရပါတယ္။ ရႈတုိင္း ရႈ တုိင္း ဘဝရဲ႔ ဘာမွ မဟုတ္ေၾကာင္း ကုိနား လည္သေဘာေပါက္တဲ့အတြက္ ( ဘဝ ရဲ႔ အဓိပၸါယ္ ကုိ သိၿပီး အဓိပၸါယ္ရွိတဲ့ ဘဝ ျဖစ္လာပါတယ္)။ ထုိ႔ေၾကာင့္ကာလ ေစာင့္စရာ မလုိျခင္း အကာလိက ဂုဏ္ေတာ္ ႏွင့္လည္း ျပည့္စုံညီညြတ္ပါတယ္ဘုရား။
ဦးဝိဇယ= ( ၄) ဘဂဝေတာ = ျမတ္စြာ ဘုရား၏ ၊ ဓေမၼာ -တရားေတာ္ျမတ္သည္။ ဧဟိပႆိေကာ= လာပါ၊ ရႈပါ၊က်င့္ႀကံပါ၊ – ဟု မပါပါေအာင္ ေခၚ ေဆာင္ သြတ္သြင္းတုိက္တြန္းျခင္းငွာ၊ ထုိက္တန္ေသာဂုဏ္ေက်းဇူး အထူးႏွင့္လည္း ျပည့္စုံပါေပ၏။ ျမတ္စြာ ဘုရား၏ တရားေတာ္ဟာ ( နည္းနည္း က်င့္လွ်င္ နည္းနည္း ခ်မ္းသာတယ္။ မ်ားမ်ားက်င့္လွ်င္ မ်ားမ်ားခ်မ္းသာတယ္) က်င့္မိဘုိ႔ပဲလုိတယ္။
လုပ္သေလာက္ရႏုိင္တယ္။ ဤ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ တရားအရသာကုိ ခံစားႏုိင္ၾကကုန္ေသာ သူေတာ္ေကာင္းေတြဟာ ( တရားက်င့္ၾကပါ) လုိ႔ တိုက္တြန္းၾကတယ္။ခ်မ္းသာမွာ ေသခ်ာေပါက္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ တုိက္တြန္းျခင္းငွာ လည္း ထုိက္တန္ပါေပတယ္။
ဓမၼဓရ= တရားအရသာကုိ တပည့္ေတာ္ သိသေလာက္ကုိပဲ ဤ ဂုဏ္ေတာ္ နဲ႔ အလြန္ကုိက္ညီပါတယ္။ ဘာမွ မဟုတ္တာကုိ အဟုတ္ထင္ၿပီး ကုိယ္ဆင္းရဲျခင္း၊စိတ္ဆင္းရဲျခင္း ေရာက္ေနၾကကုန္ေသာ သတၱဝါေတြ၊ လူေတြကုိ ေတြ႔ရတဲ့အခါအလြန္သနားမိပါတယ္။( ဘာမွ မဟုတ္ဘူး) ဆုိတာ ကုိ သူတုိ႔သိေစခ်င္တယ္။ သိေစခ်င္တာေၾကာင့္ေျပာျပတယ္။ ေျပာျပေသာ္လည္း င့ါ အဖြဲ႔သား ။ ျဖစ္ေစခ်င္လုိ႔ အုပ္စု ဖြဲ႔ လုိေသာစိတ္နဲ႔ ေျပာတာ မဟုတ္ပါဘူး။အေႏွာင္အဖြဲ႔ မရွိဘဲ ခ်မ္းသာေနတာကုိ ျမင္ခ်င္လုိ႔ ေျပာျပပါတယ္။ ကုိယ္ေျပာတဲ့ အတုိင္းမလုပ္လွ်င္လည္း စိတ္မဆုိးပါဘူး။ ေျပာတဲ့ အတုိင္းမလုပ္မွ ခ်မ္းသာေနရင္လည္း ဝမ္းေျမာက္တာပါဘဲ။ ဘာမွ အခက္ အခဲမရွိပါဘူး။ ေမတၱာ အစစ္ ၊ ကရုဏာ အစစ္၊ မုဒိတာ အစစ္၊ ဥေပကၡာ အစစ္ ထားႏုိင္ပါတယ္။ဘယ္သူ႔ကုိမွ ကုိယ့္ေၾကာင့္စိတ္ဆင္းရဲသြားတာမ်ဳိး၊ မျဖစ္ေစလုိပါဘူး။ ငါဆုိတာ မရွိဘူး – အမွန္ အတုိင္းသိထားမွေတာ့ ငါ့အဖြဲ႔ ၊ ငါ့ပရိသတ္၊ သူ႔အဖြဲ႔၊သူ႔ ပရိသတ္၊ ငါ့ဘာသာ၊ သူ႔ဘာသာ၊ ) စေသာ အေႏွာင္အဖြဲ႔ မရွိ ေတာ့ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာ ကုိ မိမိ ခံစားရသလုိ ပုဂဳိလ္ သတၱဝါ မေရြး ခံစားေစခ်င္ လုိ႔ (လာပါ- ရႈပါ ၊ က်င့္ပါ ) လုိ႔ ေခၚေဆာင္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ တရားမသိခင္ကေတာ့ ကုိယ့္ အထင္ကုိ အေကာင္းထားၿပီး ေျပာရ ေရးရတာဆုိေတာ့ အုပ္စု ဖြဲ႔ သလုိေတာ့ျဖစ္ေနပါတယ္။ အထင္ခ်င္းတူရင္ ငါ့ဘက္သားလုိ႔ သတ္မွတ္ၿပီး စြဲၾကတာဟာ သတၱဝါ ေတြရဲ႔ သဘာဝ ပါဘဲ ဘုရား။
ဥိးဝိဇယ= ( ၅) ဘဂဝ ေတာ= ျမတ္စြာ ဘုရား၏ ဓေမၼာ- တရားေတာ္ ျမတ္သည္ ၊ ၾသပါေနယ်ိေကာ- မိမိ ကာယ အဇၥ်တၱ ရရွိေပါက္ေရာက္ ကုိယ္ေတြ႔ ေျမာက္ေအာင္ ကပ္၍ ေဆာင္ထုိက္္ေသာ ဂုဏ္ အထူးႏွင့္လည္း ျပည့္စုံပါေပ၏ တဲ့။
ဓမၼဓရ=ဤ ဂုဏ္ေတာ္ နဲ႔လည္း တပည့္ေတာ္ ခံစားရတာ နဲ႔ေတာ့ တစ္ထပ္တည္း တစ္သားတည္း က်ပါတယ္ဘုရား။ တရားကုိ ေသေသခ်ာခ်ာ ရႈတတ္လုိက္တာဟာ ( လုိတရ – ဣ စၦာ သယ ေရႊအုိး) ကုိရလုိက္သလုိပါ ဘဲ။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆုိေတာ့ – – ဣ စၦာ သယေရႊအုိးရထားတဲ့ သူေတြဟာ စားဝတ္ေနေရး၊ က်န္းမာေရး အတြက္၊ ထုိေရႊ အုိးထဲက ေန ႏႈိက္လုိက္ရင္၊ ကုိယ္လုိခ်င္တဲ့၊ စား စရာ ဝတ္စရာ၊ေနစရာ ေဆးပစၥည္း အစရွိတာ ေတြ အားလုံးရၾကပါတယ္။ ထုိေရႊအုိးေၾကာင့္ အားလုံး ရရွိလာ ေသာ အရာဝတၳဳ မ်ားကုိ ကုိယ္သြားရာ သယ္ေဆာင္မသြားဘဲ၊ ေရႊအုိးကုိသာ သယ္ေဆာင္သြားပါတယ္။ ေရႊအုိးကုိေတာ့မိမိ အသက္နဲ႔ ထပ္တူထားၿပီး ေစာင့္ေရွာက္ထိန္းသိမ္းၾကပါတယ္။ ထုိ႔ အတူ ယခု ရႈ ပြားခဲ့ရေသာတရားသည္ စိတ္ခ်မ္းသာမႈကုိ အျပည့္ အဝေပးႏုိင္ပါတယ္။ သတၱဝါေတြ အားလုံး လႈပ္ရွားေနၾကတာ ခ်မ္းသာဘုိ႔သာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလုိျပည့္ဘုိ႔သာ ျဖစ္ပါတယ္။လုိေနသေရြ႔ အလုိကလည္း ဘယ္ေတာ့မွ ျပည့္ၾကမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
အလုိ မျပည့္ သမွ်လည္း ခ်မ္းသာၾကမွ မဟုတ္ပါဘူး။ တရားက အလုိ ျပည့္ေအာင္ လုပ္ေပးႏုိင္ပါတယ္။ အလုိ မရွိေအာင္၊ လုပ္ရေတာ့ အလုိနည္းေလ၊အလုိျပည့္လာေလ၊ အလုိ မရွိေတာ့တဲ့ အခါ မွာ ၊ အားလုံးျပည့္စုံတဲ့ အရသာကုိ ခံစားၾကရပါတယ္။ တရားအရသာ ဟာ အေကာင္အထည္ေျပာျပဘုိ႔ေတာ့ခက္ပါတယ္။
စားဝတ္ေနေရး၊က်န္းမာေရး ျပည့္စုံသည္ ျဖစ္ေစ၊ မျပည့္စုံသည္ ျဖစ္ေစ ၊ အလုိအာသာကုိ မလာေအာင္ အားထုတ္ထားေတာ့ အလုိျပည့္စုံတဲ့အရသာကုိ ခံစား ေနရပါတယ္။ ေတာင့္တျခင္း ၊ ေၾကာင့္ၾကျခင္း ကင္းၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၾကည္ တဲ့ အရသာကုိ အားထုတ္ တုိင္းရႏုိင္ေတာ့ ေဆာင္ထားျခင္းငွာ အလြန္ ထုိက္တန္တဲ့တရားျဖစ္ေနပါတယ္ ဘုရား။
ဦးဝိဇယ= (၆) ဝိညဴဟိ= တရားသိသူ ရွင္လူ အေပါင္း၊ သူေတာ္ေကာင္းတုိ႔သည္။ ပစၥတၱံ = အသီးသီးေသာ မိမိတုိ႔ သနၱာန္မွာ ေဝဒိတေဗၺာ-ခ်မ္းသာေလစြ၊ေကာင္းေလစြ ဟု၊ကာယစိတၱ၊ သုခ ႏွစ္ျပင္ ထင္ထင္ရွားရွား ခံစားသိျမင္ရေသာ ၊ ဂုဏ္ထူးဝိေသ သႏွင့္လည္းျပည့္စုံေတာ္ မူ ပါေပ၏ တဲ့ ဘုရား။
ဓမၼဓရ= ဤ ဂုဏ္ေတာ္ ႏွင့္လည္းကုိက္ညီ ပါတယ္ဘုရား။ တပည့္ေတာ္ တုိ႔ ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါး ဆင္းရဲၾကတယ္ ဆုိတာ ၊ ကုိယ့္ ဘဝ ရဲ႔ အဓိပၸါယ္ကုိ မသိေသာေၾကာင့္ အဟုတ္ထင္ျခင္း၊ လုိခ်င္ျခင္း မ်ား၏ လႊမ္းမုိးႏွိပ္စက္မႈကုိ ခံေနၾကရပါတယ္။
ဘဝကုိ အဟုတ္ထင္ၿပီး အဓိပၸါယ္ရွိခ်င္ေလ၊ ဆူပူမႈမ်ားက ႏွိပ္စက္ေလ၊ ဘဝက အဓိပၸါယ္ မရွိေလ ျဖစ္ေနၾကပါတယ္။
ပညတ္နယ္ (၂)မ်ဳိိးကလည္း တကယ္မရွိေသာေၾကာင့္ ဘာ မွ မဟုတ္ျခင္း၊ သေဘာနယ္ ႏွင့္ သုည နယ္ကအမွန္ရွိေသာ္လည္း သေဘာမွ်ရွိ၍ ဘာမွ မဟုတ္ျခင္း၊ဟူေသာ ဘာမွ မဟုတ္ေသာ ဘဝ အဓိပၸါယ္ကုိ ( ဘာမွမဟုတ္ဘူး ) ဟုသိျမင္ျခင္းသည္ ေအးေဆး တည္ ၿငိမ္စြာ ေနႏုိင္ပါတယ္။
အဓ္ိပၸါယ္ရွိေသာ ဘဝကုိ ရရွိထားေသာေၾကာင့္ စိတ္ေရာ ကုိယ္ပါ ခ်မ္းသာမႈရေနပါတယ္။ ဘဝရဲ႔ အဓိပၸါယ္ကုိ မသိေသာေၾကာင့္ ဆင္းရဲခဲ့တာေတြကုိ ေတြးမိသည္ ျဖစ္ေစ။
သူတပါးကုိ ေတြ႔ရသည္ ျဖစ္ေစ၊ကုိယ့္ကုိကုိ ကံေကာင္းတယ္လုိ႔ ခံစားနားလည္ေနပါတယ္။ ဤ ဂုဏ္ေတာ္ႏွင့္ကုိက္ညီေၾကာင္း တပည့္ေတာ္ ကုိယ္ေတြ႔ ခံစားခ်က္ ျဖင့္ ေလွ်ာက္ထားျခင္း ျဖစ္ပါတယ္ ဘုရား။
တပည့္ေတာ္ က်င့္တဲ့ တရားဟာ တရား ဂုဏ္ေတာ္ ( ၆ )ပါးႏွင့္ကုိက္ညီေနပါတယ္။
ဘဝရဲ႔ အဓိပၸါယ္ကုိတိတိက်က်မသိေအာင္ အဝိဇၨာ ကဖုံးလႊမ္းတဲ့အခါ ဘဝကုိအဓိပၸါယ္ရွိရွိ မေနႏုိင္ၾကပါဘူး။ အုိျခင္း၊ ေသျခင္း ၏ အဆုံးကုိ မျမင္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ အဝိဇၨာ မာန ပညတ္နယ္က အုိျခင္း။ေသျခင္း အထင္ပင္ အဟုတ္ထင္ေသာ အဝိဇၨာ သဝျဖစ္ပါတယ္။
ကုိယ္စုထားတဲ့ ေျမႀကီးစာ ျဖစ္ေသာ သက္ရွိသက္မဲ့ စီးပြားေရး ေတြကုိ စြဲလန္းေသာ ကာမာသဝ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသရင္သြားရမဲ့ဘဝဟာ မေသခ်ာေသာေၾကာင့္ လက္ရွိဘဝကုိ စြဲလန္းတဲ့ ဘဝါသဝ ျဖစ္ပါတယ္။ အေၾကာင္းအက်ဳိး နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နည္းေလးပါးကုိ မသိေသာေၾကာင့္ အထင္ အစြဲမ်ဳိးစုံ ဒိ႒ာသဝလည္းျဖစ္ပါတယ္။
ဤအာသဝတရား (၄) ပါးလႊမ္းမုိးလာေသာ အခါ
ေသာက= စုိးရိမ္ျခင္း၊
ပရိေဒဝ= ငုိေၾကြးျခင္း၊
ဒုကၡ= ဆင္းရဲျခင္း၊
ေဒါမနႆ= စိတ္ႏွလုံး မသက္သာျခင္း၊
ဥပါယာသ= ျပင္းစြာ ပင္ပန္းျခင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘဝရဲ႔ အဓိပၸါယ္ကုိ မသိပဲ အဓိပၸါယ္ရွိေသာ ဘဝကုိမရၾကေသာ သတၱဝါေတြ ရဲ႔ သံသရာ ဟာ ခ်မ္းသာ လုံးဝမပါဘဲ၊ သီးသီးသန္႔သန္႔ ဒုကၡ အစုသာလွ်င္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘဝ၏ အဓိပၸါယ္ျဖစ္ေသာ တစ္စကၠန္႔တြင္ ကုေဋ တစ္သိန္းစိတ္ ၿပီး တစ္စိတ္ေသာ (ျဖစ္-တည္-ပ်က္-သေဘာ ) ဘဝ အစစ္ထဲမွာ -စုိးရိမ္ျခင္း၊ ငုိေၾကြးျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္း၊စိတ္မသက္သာျခင္း၊ ျပင္းစြာ ပင္ပန္းျခင္းေတြပါေနေသာေၾကာင့္ ( ဘာမွ မဟုတ္ဘူး)ဟုအသိ ဥာဏ္ ဝင္လုိက္လွ်င္ ၊ ပင္ပန္းဆင္းရဲမႈေတြအားလုံး ခ်ဳပ္ၿငိမ္းၿပီး ။ခ်မ္းသာျခင္းေတြ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ အဓိပၸါယ္ရွိေသာ ဘဝကုိရလာပါလိမ့္မယ္ဘုရား။
ဓမၼဓရ= ပဋိစၥ သမုပၸါဒ္ ကုိ နာၾကားလုိက္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တန္ဘုိးျဖတ္ မရေသာ ၊ အသိဥာဏ္ထူးေတြရလုိက္ပါတယ္။ ဝမ္းသာလုိ႔မဆုံးျဖစ္မိပါတယ္။ေက်းဇူးဆပ္လုိ႔လည္း ေက်ႏုိင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး ဘုရား။
ဦးဝိဇယ= ဒီေလာက္ေလးေဆြးေႏြးေပးတာနဲ႔ အသိဥာဏ္ေတြရေအာင္ ၊ ႀကဳိးစားအားထုတ္တဲ့ အရွင္ဘုရားကုိ တပည့္ေတာ္ အားရေက်နပ္ပါတယ္။ ပဋိစၥသမုပၸါဒ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သိသင့္သိထုိက္တဲ့အရာေလးေတြ ေျပာျပပါအုံးမယ္ဘုရား။
ဝဋ္ (၃)ပါး လည္ပတ္ပုံေလး နားေထာင္ပါ ဘုရား။
(၁) အဝိဇၨာ ၊ တဏွာ၊ ဥပါဒါန္= အဟုတ္ထင္ျခင္း၊ လုိခ်င္ျခင္း ၊ စြဲလန္းျခင္းကုိ ကိေလသာဝဋ္ ေခၚပါတယ္။ နားလည္ေအာင္ေျပာရရင္ -(ဆာျခင္း)- ျဖစ္ပါတယ္။
(၂)ကမၼဘဝ ႏွင့္သခၤါရ= ယခုဘဝ စြန္႔ျခင္း၊ စြဲျခင္း ႏွင့္ အတိတ္က စြန္႔ျခင္း၊စြဲျခင္းကုိ ကမၼဝဋ္ေခၚပါတယ္။ ( –(ရွာျခင္း)- လုိ႔နားလည္ရပါမယ္။
(၃)ဝိဥာဏ္၊နာမ္ရုပ္၊သဠာယတန၊ဖႆ ၊ေဝဒနာ ၊ ဥပပတၱိဘဝ။ဇာတိ၊ ဇရာ ၊ မရဏ=ဤ(၈) ပါးကုိ ဝိပါကဝဋ္ ဟုေခၚပါတယ္။ (ရရွိ ေစာင့္ေရွာက္၊ ပ်က္စီးျခင္း) လုိ႔ အတုိခ်ဳပ္ မွတ္လုိ႔ရပါတယ္။
ဆာျခင္းေၾကာင့္ ရွာျခင္း ျဖစ္ရပါတယ္။ ရွာျခင္းေၾကာင့္ ( ရရွိေစာင့္ေရွာက္ ပ်က္စီးျခင္း ျဖစ္ရပါတယ္။)ထပ္ၿပီး ဆာျခင္း ျဖစ္ျပန္ပါတယ္။ ဆာျခင္းၿငိမ္းရင္ ရွာျခင္းၿငိမ္းမယ္။ ရွာျခင္းၿငိမ္းလွ်င္ ရရွ္ိေစာင့္ေရွာက္ ပ်က္ဆီီးျခင္း ၊ၿငိမ္းၿပီး သံသရာ ျပတ္ပါတယ္ဘုရား။
ဝဋ္ျမစ္ ႏွစ္ပါးဆုိသည္မွာ အဝိဇၨာ ႏွင့္တဏွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဝိဇၨာ အဟုတ္ထင္ျခင္းသည္ သံသရာ စက္ ေရွ႔ အစြန္းကုိ ဖုံးလႊမ္းပါတယ္။
တဏွာ= လုိခ်င္ျခင္းသည္ သံသရာစက္ ေနာက္အစြန္းကုိ ဖုံးလႊမ္းပါတယ္။
အဝိဇၨာ အဟုတ္ထင္ျခင္းကုိ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေအာင္ ( ဘာမွ မဟုတ္ဘူး) လုိ႔ ဥာဏ္ ဝင္လုိက္လွ်င္ လုိခ်င္မႈ တဏွာလည္း ၿငိမ္းၿပီးသား ျဖစ္ပါတယ္ဘုရား။
ဇရာ-မရဏကုိနယ္ေလးပါး ျဖင့္ပုိင္းျခားသိပုံမွာ – ဇရာ – မရဏ ဟူေသာစကားကုိ ၾကားရေသာ အခါ – မသိျခင္းအထင္၊ ဆုိးျခင္း အထင္၊ ေကာင္းျခင္း အထင္၊အထင္အားျဖင့္ အထင္အမ်ဳိး မ်ဳိးစိတ္မွာေပၚတတ္ပါတယ္။ ထုိအထင္နယ္သည္ ( အဝိဇၨာမာန ပညတ္နယ္) ျဖစ္ပါတယ္။
ဤ အထင္နယ္မွာပင္ လွည့္ပတ္ကာ ဆင္းရဲမ်ဳိးစုံ ႀကဳံေနၾကရပါတယ္။ အထင္ကေတာ့ စိတ္အလုပ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပယ္ရမွာမဟုတ္ပါဘူး။ အဟုတ္ထင္ျခင္း အဝိဇၨာ ကုိသာလွ်င္ ပယ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
စိတ္ျဖစ္စဥ္၊ရုပ္ျဖစ္စဥ္မ်ားကုိ စိတ္စဥ္ကုိတစ္စကၠန္႔တြင္ ကုေဋတစ္သိန္းစိတ္၊ တစ္စိတ္ယူ၊ရုပ္ျဖစ္စဥ္ကုိ စကၠန္႔တြင္ ကုေဋငါးေထာင္စိတ္၊တစ္စိတ္ယူ၊ တစ္ထုိအစိတ္ေလးတစ္ခုမွာ ဥပါဒ္ဌီဘင္= ျဖစ္တည္ပ်က္ ဟု ခဏေလးသုံးခုရွိပါတယ္။
ဥပါဒ္= ျဖစ္ျခင္းသေဘာ တစ္ခုကုိ ဇာတိလုိ႔ေခၚပါတယ္။ ႒ီ= တည္ျခင္းသေဘာတစ္ခုကုိ ဇရာလုိ႔ေခၚပါတယ္။ ဘင္=ပ်က္ျခင္းသေဘာတစ္ခုကုိ မရဏ ဟု ေခၚပါတယ္။
ထုိ႒ီ-ဇရာ ႏွင့္ ဘင္- မရဏသည္ ဥပါဒ္ ဇာတိမပါဘဲ ျဖစ္မရေသာေၾကာင့္ ကုိယ္ပုိင္ အႏွစ္မရွိေသာ သေဘာသာ ထင္ရွားေနပါတယ္။ အားလုံး မူလပ်က္ သေဘာမွာ လမ္းဆုံး သြားပါတယ္။ မူလပ်က္သေဘာသာ (၃၁-ဘုံ)ေလာက ကုိလႊမ္း ၿခဳံသြားပါတယ္။ ထုိအရွိအတုိင္း အသိကုိ ဝိဇၨာဉာဏ္လုိ႔ေခၚပါတယ္ဘုရား။
ဘဝရဲ႔ အဓိပၸါယ္ကုိ တိတိက်က် မသိေအာင္ အဝိဇၨာ ကဖုံးလႊမ္းေသာ အခါ ဘဝကုိ အဓိပၸါယ္ရွိရွိ မေနႏုိင္ၾကပါဘူး။
အုိျခင္း ေသျခင္း ၏ အဆုံးကုိ မျမင္ႏုိင္ေသာ ေၾကာင့္ အဝိဇၨာမာန ပညတ္နယ္က အုိျခင္း၊ ေသျခင္း အထင္ပင္ အဟုတ္ထင္ေသာ အဝိဇၨာသဝ ျဖစ္ပါတယ္။
ကုိယ္စုထားတဲ့ေျမႀကီးစာ ျဖစ္ေသာ သက္ရွိ သက္မဲ့စိးပြားေရးေတြကုိ စြဲလန္းေသာ ကာမာသဝျဖစ္ပါတယ္။
ေသရင္သြားရမဲ့ဘဝဟာ မေသခ်ာေသာေၾကာင့္ လက္ရွိဘဝကုိ စြဲလန္းတဲ့ ဘဝါသဝ လည္းျဖစ္ျပန္ပါတယ္။
အေၾကာင္းအက်ဳိး နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နည္း ေလးပါးကုိမသိေသာေၾကာင့္ အထင္အစြဲ မ်ဳိးစုံ၊ ဒိ႒ာသဝ လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဤ အာသဝ ေလးပါးလႊမ္းမုိးလာေသာ အခါ
ေသာက=စုိးရိမ္ျခင္း၊
ပရိေဒဝ = ငုိေၾကြးျခင္း ၊
ဒုကၡ= ဆင္းရဲျခင္း၊
ေဒါမနႆ= စိတ္ႏွလုံးမသက္သာျခင္း ၊
ဥပါယာသ= ျပင္းစြာ ပင္ပန္းျခင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘဝ၏ အဓိပၸါယ္ကုိမသိပဲ အဓိပၸါယ္ရွိေသာ ဘဝကုိ မရ ၾက ေသာ သတၱဝါေတြ ရဲ႔ သံသရာဟာ ခ်မ္းသာလုံးဝမပါပဲ၊ သီးသီးသန္႔သန္႔ ဒုကၡ အစုသာလွ်င္ ျဖစ္ပါတယ္။
ဘဝ၏ အဓိပၸါယ္ျဖစ္ေသာ တစ္စကၠန္႔တြင္ ကုေဋ တစ္သိန္းစိတ္ၿပီး တစ္စိတ္ေသာ ျဖစ္တည္ပ်က္သေဘာ၊ ဘဝ အစစ္ထဲမွာ – စုိးရိမ္ျခင္း၊ ငုိေၾကြးျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္း ၊ စိတ္မသက္သာ ျခင္း၊ ျပင္းစြာ ပင္ပန္းျခင္းေတြပါ ေနေသာေၾကာင့္ (ဘာမွ မဟုတ္ဘူး) ဟု အသိဉာဏ္ ဝင္လုိက္လွ်င္ ပင္ပန္ဆင္းရဲမႈေတြအားလုံးခ်ဳပ္ၿငိမ္းၿပီး ခ်မ္းသာ ျခင္းေတြ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္ ၊
အဓိပၸါယ္ရွိ ေသာဘဝရလာပါလိမ့္မယ္ဘုရား။
ဓမၼဓရ === တရားနာရတာကေတာ့ ေၾကးဖလားႀကီး ပြတ္ရင္ ၊ ပြတ္ေလ ဝင္းေလ ျဖစ္သလုိ ၊ အထင္ အမ်ဳိး မ်ဳိး ႏွင့္ ညစ္ေပေနေသာ စိတ္ကုိ တရား အျမင္ျဖင့္ပြတ္လုိက္ေသာ အခါ စိတ္ေတြဟာ ပုိပုိၿပီး ၾကည္လင္ေအးခ်မ္းလာပါတယ္။
တပည့္ေတာ္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွာခဲ့ေသာ ဘဝ ရဲ. အဓိပၸါယ္ကုိ လည္းေကာင္း ၊ အဓိပၸါယ္ ရွိေသာ ဘဝ ျဖစ္ဘုိ႔ ပုံစံ အမ်ဳိးမ်ဳိး ခ်ၿပီး ျပဳလုပ္ခဲ့တာေတြ ကုိ လည္းေကာင္း၊ ဤ တစ္ထုိင္ တရားနာလုိက္တာ နဲ႔ ဘဲ ႏွစ္ခုလုံး ျပည့္စုံသြားသလုိ ခံစားရပါတယ္။ သုည ျဖစ္ေနေသာ ဘဝ ကုိ သုည အတုိင္းသိၿပီး ေအးေအးေဆးေဆး ေနႏုိင္ျခင္း သည္ ဘဝရဲ. အဓိပၸါယ္ ျဖစ္သ လုိ အဓိပၸါယ္ ရွိေသာ ဘဝ လည္း ျဖစ္လာပါတယ္ဘုရား။ ဆက္ၿပီး ေဟာ ၾကားေတာ္မူ ပါ ဘုရား။
ဦးဝိဇယ=== ဇာတိရဲ. အဓိပၸါယ္ ကုိ ဆက္ေျပာျပပါ့မယ္။ ဇာတိဟူေသာ စကားကုိၾကား သိ ေသာ အခါ ( မသိျခင္း ) အထင္ ၊ ( ဆုိးျခင္း ) အထင္ ၊ (ေကာင္းျခင္း) အထင္မ်ား စိတ္မွာ ေပၚေနတတ္ပါတယ္။ ဤ အထင္နယ္ကုိ အဝိဇၨမာနပညတ္နယ္ -လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ဤ နယ္ဟာ အလြန္က်ယ္ဝန္းပါတယ္။ ေျမႀကီးကုိလက္ ညွဳိး ညႊန္ရာေလာက္ ကုိပင္ မသိဘဲ ၊ ေျမႀကီး အားလုံး ကုိ သိရသကဲ့သုိ႔ ၊ ထုိ႔အတူ ၊ အထင္ ( ၃) မ်ဳိး ကုိ ညႊန္လုိက္ေသာ္လည္း စကားလုံးတုိင္းမွာ ရွိတဲ့ အထင္အားလုံး ကုိ သေဘာေပါက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အထင္ေတြ ဘယ္ ေလာက္မ်ားတယ္ဆုိတာ ၊ အခ်ိန္ရွိတုိင္း ၊ အထင္ေတြနဲ႔ ေနတာကုိသေဘာေပါက္ ပါ ဘုရား။
ထုိ အထင္ေတြကုိ အဟုတ္ထင္ၿပီး ခႏၶာ မ်ဳိးစုံ ရကာ ဒုကၡမ်ဳိးစုံ ႀကဳံေတြ႔ခဲ့ ရပါတယ္။ အထင္ေတြကုိ အဟုတ္ထင္ေသာ အဝိဇၨာ ကုိပယ္ ႏုိင္တဲ့ ဘဝေရာက္ခုိက္ မပယ္ ထား ရင္ သံသရာ ႀကီးဟာ အလြႏ္ရွည္ ဦးမယ္ ဆုိတာလည္းသေဘာေပါက္ပါဘုရား။
ဘဝ တစ္ခု ရဲ. ေနာက္ဆုံးစိတ္ကုိ စုတိစိတ္လုိ႔ေခၚပါတယ္။ တဖန္ ဘဝ သစ္မွာ ၊ အစဆုံး ျဖစ္ေသာ စိတ္ကုိ ပဋိသေႏၶစိတ္ ဟုေခၚပါတယ္။ စုတိစိတ္ထိျဖစ္စဥ္ကုိ ( ဘဝ ) လုိ႔ေခၚပါ တယ္။ ဘဝသစ္၏ အစဆုံး စိတ္ျဖစ္ေသာ၊ ပဋိသေႏၶစိတ္ကုိ ဇာတိလုိ႔ေခၚပါတယ္။ စိတ္အစဥ္ တစ္ခုကုိ ကုေဋ တစ္သိန္းစိတ္လုိက္လွ်င္ ၊ ထုိ အစိတ္ထဲမွ အစိတ္တစ္ခု ျဖစ္ပ်က္သေဘာေလးဟာ ( ဇာတိ ) အစစ္ျဖစ္ပါတယ္။
ထုိဇာတိ၏ ေနာက္ျဖစ္ေသာ ဘဝင္ အစဥ္ေတြကေတာ့ ဝိပါတ္အစဥ္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္တာေတြကေတာ့ ထုိဘဝ ၏ စုတိအထိ ၊ ( ဘဝ ) ျဖစ္ပါတယ္။ ဘဝ ႏွင့္ဇာတိ ထူးျခားမႈကုိေျပာတာပါဘုရား။
ဘဝပစၥယာ ဇာတိအရ ၊ ဘဝေၾကာင့္ ဇာတိျဖစ္တယ္၊ ဘဝ မရွိဘဲ ဇာတိမရွိႏုိင္ဘူး။ ဘဝ အဆုံး ကုိ ၾကည့္ၿပီးေသရင္ ဘဝခ်ဳပ္လုိ႔ ၊ ဇာတိလည္းခ်ဳပ္ၿပီး ပရိနိဗၺာန္ ျပဳၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ဇာတိသည္ ကုိယ္ ပုိင္ အႏွစ္အသားလုံးဝ မရွိပါဘူး၊ မူလပ်က္သေဘာသာ ျဖစ္ပါတယ္။ သုည နယ္ လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ဇာတိ၏ သုညနယ္ကုိ သိလွ်င္ ၊ ဇာတိဟူေသာစကားကုိ မွီၿပီး ျဖစ္ေသာ အထင္အားလုံး ၿငိမ္းသြားပါတယ္ဘုရား။
*********************************ံံ
ဘဝ ဟူေသာစကားကုိ ၾကားသိရေသာအခါ၊ ( မသိျခင္း) အထင္၊ (ေကာင္းျခင္း) အထင္အား ျဖင့္၊ စိတ္ မွာ အထင္မ်ဳိးစုံေပၚႏုိင္ပါတယ္။
ဤ အထင္နယ္မွာ အဝိဇၨာမာန ပညတ္နယ္ဟုေခၚပါတယ္။ ဤ အထင္မွာ ဘဝရဲ႔ အဓိပၸါယ္ကုိ လုိက္ရွာ ေနၾကပါတယ္။ အထင္သာျဖစ္၍ အမွန္မရွိေသာေၾကာင့္ ဘဝရဲ႔ အဓိပၸါယ္ကုိ လုိက္မရွာႏုိင္ပါဘူး။ ဤ အထင္မွာ ကုိယ္ထင္ရာကုိယ္ ဟုတ္ၿပီး ၊ ဆရာႀကီးေတြ လုပ္ခါ ၊ လမ္းညႊန္ ေနၾကတယ္။
ကုိယ္တုိင္လည္း ကုိယ္ထင္ရာကုိသာ ကုိယ္လုပ္ၿပီး ေျပာဆုိ က်င့္သုံး ေနၾကတယ္။ (ငါ့အထင္သာ မွန္တယ္၊ အျခားဟာေတြ အမွား၊) ဟု အဟုတ္ထင္ကာ အဝိဇၨာ၏ ကၽြန္စစ္စစ္ ျဖစ္ေနၾကသူေတြ မ်ား ပါတယ္။ သတိထားၾကပါ။
ဘဝႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး စိတ္အထင္မွန္သမွ် ဟာ ( မရွိဘူး။ ရွိတယ္) ပုံျပင္လုိပါပဲ။ ( ဘာမွ မဟုတ္ဘူး ) ဟုသိလွ်င္ ဝိဇၨာဉာဏ္ ျဖစ္ပါတယ္။
မရွိဘူးရွိတယ္ ပုံျပင္-ေရွး အခါက ဘုန္းႀကီးတစ္ပါး မွာ၊ အလြႏ္ဆင္းရဲတဲ့ ကပၸိယ တစ္ေယာက္ရွိသတဲ့၊ ထုိ ကပၸိယကုိ ဘုန္းႀကီး က စလုိတာနဲ႔ ၊ ( ကပၸိယ -ေရႊရွိလားလုိ႔ေမး လုိက္သတဲ့။ ထုိ အခါ ကပၸိယက ( မရွိဘူး၊ ရွိတယ္ ဘုန္းႀကီး ) လုိ႔ေျဖလုိက္သတဲ့ ၊ ဘုန္း ႀကီးက ေျပာ တယ္။
ကပၸိယ ( ရွိရင္ ရွိတယ္ ၊မရွိရင္ မရွိဘူး) ဟု မွန္မွန္ ေျပာပါဆုိပါေတာ့ ကပၸိယက ေျပာပါတယ္။ (တပည့္ေတာ္ ဘဝမွာ ေရႊတစ္ခါမွ မရွိခဲ့ပါဘူးဘုရား။ ေရႊ မရွိေသာ အေနအတထားနဲ႔ အခါ ခပ္သိမ္းရွိေနပါတယ္။) ဟုေျဖပါသတဲ့ ။
ထုိ႔အတူ အထင္ေတြဟာလည္း အမွန္အားျဖင့္ေတာ့ လုံးဝမရွိပါဘူးတဲ့။ ထင္ရုံသာ ထင္ၿပီး ေျပာဆုိလုိ႔ ရေလာက္ရုံသာ ရွိပါတယ္။ ဘဝနဲ႔ ပတ္သက္ တဲ့အထင္ ေတြကုိလည္း ၊ ထင္ရုံသာ ထင္ပါ။ အဟုတ္မထင္လုိက္ပါနဲ႔။ ေအာက္ဆင္း သြားႏုိင္ပါတယ္။
ဘဝ၏ အဓိပၸါယ္မွာ -ျဖစ္ျခင္းပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိျဖစ္ျခင္း ဘဝကုိ စြန္႔ျခင္း၊ စြဲျခင္းအေၾကာင္းတရားမ်ား ျဖစ္ျခင္းကုိ ( ကမၼဘဝ ) ဟုနာမည္တပ္ပါတယ္။ ခ်မ္းသာျခင္း၊ ဆင္းရဲျခင္း ၊ အက်ဳိးတရားမ်ား ျဖစ္ျခင္းကုိ ( ဥပပတၱိဘဝ) ဟုနာမည္တပ္ပါတယ္။
အေၾကာင္းျဖစ္ျခင္း၊ အက်ဳိး ျဖစ္ျခင္း တစ္စုံကုိ (ဘဝ) လုိ႔နာမည္တပ္ပါတယ္။ ဘဝဟူသည္ အေၾကာင္းအက်ဳိးတရားမ်ားျဖစ္ျခင္း အစဥ္ကုိ ( ဘဝ )လုိ႔ မွတ္သားလုိ႔ရပါတယ္။
ယခု လက္ရွိခႏၶာ ဟာ အေၾကာင္းအက်ဳိးတရားေတြ အစဥ္ျဖစ္ေနျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ဘဝလုိ႔ေခၚလုိ႔ ရပါတယ္။ ဘဝ ဟူေသာ ပါဠိ ၏ အဓိပၸါယ္ကုိ ( ျဖစ္စဥ္ ) ဟုသာ မွတ္သားပါ။ ထုိျဖစ္စဥ္ သည္ ဝိဇၨာမာနပညတ္နယ္-ျဖစ္ပါတယ္။ ( အစဥ္နယ္ )လုိ႔လည္းေခၚႏုိင္ပါတယ္။ ဤ ျဖစ္စဥ္ ကုိ အဟုတ္ထင္လွ်င္ အဝိဇၨာ ျဖစ္ျပန္ပါတယ္။
ဘဝ ျဖစ္စဥ္သည္ တစ္ႏွစ္၊ တစ္လ ၊ တစ္ရက္ ၊ တစ္နာရီ၊ တစ္မိနစ္ ၊ တၿပဳိင္နက္ ရလာသည္ လုံးဝ မဟုတ္ပါဘူး။
တစ္စကၠန္႔ ရုပ္ျဖစ္စဥ္ ကုိ ကုေဋ ငါးေထာင္ ၊ စိတ္ျဖစ္စဥ္ကုိ ကုေဋ တစ္သိန္း ၊ စိတ္ၿပီး ထုိ အစိတ္ကေလး တစ္ခုသည္ပင္ ဘဝ အစစ္ ျဖစ္ပါတယ္။
ျဖစ္ပ်က္သေဘာေလးတစ္ခုဟာ ဘဝ အစစ္ ျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္လုိက္ရင္ ၊ အထင္နယ္ ႏွင့္ အစဥ္ နယ္မွာ ၊ အဟုတ္ထင္ထားတာေတြ ကင္းေပ်ာက္ၿပီး သေဘာနယ္သုိ႔ အသိဉာဏ္ဟာ သက္ဝင္လာပါတယ္။ ဉာဏ္ အစဥ္ တတ္ျခင္း ပါပဲ။
ဘဝ အစစ္ ျဖစ္ပ်က္သေဘာေလး တစ္ခုကုိပင္ ( ဒီ ျဖစ္ပ်က္သေဘာေလာက္ေတာ့ အႏွစ္သာရရွိေသးတယ္ ) ဟု အဟုတ္ထင္ျခင္း သည္ အဝိဇၨာ ျဖစ္ျပန္ပါတယ္။
ဥပါဒါနပစၥယာ ဘေဝါ – အရ ဥပါဒါန္ အေၾကာင္းမရွိဘဲ ဘဝ ျဖစ္လုိ႔မရဘူး။ ဘဝမွာ ကုိယ္ပုိ္င္ အႏွစ္တစ္ခုမွ မရွိဘူး။ ကုိယ္ပုိင္အႏွစ္မွ ကုန္ပ်က္ေနပါတယ္။ ဤ မူလပ်က္သေဘာကုိသိလွ်င္ ၊ ဘဝ ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး သိစရာဆုံးသြားပါတယ္။ ဘဝဆုံးရာ နိဗၺာန္ ပင္ျဖစ္ပါတယ္။
ဘဝ ရဲ. ခ်ဳပ္ၿငိမ္းမႈကုိ အာရုံျပဳ ႏုိင္ေလေလ၊ ေအးေနၿငိမ္းေလ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘဝ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အထင္အားလုံး ခ်ဳပ္ၿငိမ္း ျခင္း ပင္ ျဖစ္ပါတယ္ ဘုရား။
**************************
ဥပါဒါန္ ဟူေသာ စကားကုိ ၾကားသိရလွ်င္၊ ( မသိျခင္း) အထင္၊ (ဆုိးျခင္း) အထင္၊ ( ေကာင္းျခင္း) အထင္မ်ား၊ စိတ္မွာ တစ္ခုခု ထင္လာတတ္ပါတယ္။ ထုိ အထင္နယ္ကုိ၊အဝိဇၨာမာနပညတ္နယ္ ဟုေခၚပါတယ္။ ကုိယ့္စိတ္မွာထင္ရာကုိ ၊ အဟုတ္ထင္ ျခင္း သည္၊ ဗဟုသုတ မရွိေသာအႏၶဗာလ ၊ ပုထုဇဥ္ အဖြဲ႔ ဝင္သာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဟုတ္ထင္ျခင္းသည္ အဝိဇၨာ ၏ ကၽြန္သာ ျဖစ္ပါတယ္။
အထင္ဟူသမွ်သည္၊ ( အၿမဳံမကေမြးေသာသား ဆုိသကဲ့သုိ႔၊ ေျပာရုံသာ ရမည္၊ အမွန္မရွိ။)ဟု အမွန္သိျမင္လွ်င္၊ အဝိဇၨာ ၏သားေကာင္ဘဝမွ ၊ တစ္ဆင့္လြတ္ေျမာက္သြားပါၿပီ၊
လုိခ်င္၊ရခ်င္၊ ျဖစ္ခ်င္မႈမ်ား ၊ျဖင့္စြဲလန္းျခင္းအစဥ္ ကုိ ( ဥပါဒါန္) ဟု ေခၚပါတယ္။ စြဲလန္းျခင္း၊ လႊမ္းမုိးခံရေသာ ၊ စိတ္သည္ အၿမဲတမ္း ငတ္ေနတတ္ပါတယ္။ မျပည့္စုံေသာ ဒုကၡ ႏွင့္ အၿမဲေတြ႔ေနရတယ္။
ဤ လကၡဏာ အမွတ္အသား မ်ားကုိဥပါဒါန္လုိ႔ အမည္တပ္ကာ သုံးစြဲၾကပါတယ္။ အေကာင္း အဆုိး မရွိပါဘူး။ စြဲလန္းျခင္း အစဥ္သာ ရွိပါတယ္။ဤ အစဥ္နယ္ ကုိ ( ဝိဇၨမာနပညတ္နယ္) ဟုေခၚပါတယ္။
ဤအဝိဇၨမာနပညတ္နယ္ကုိ (ဒါပဲဟုတ္တယ္၊က်န္တာမဟုတ္ဘူး) ဟု အဟုတ္ထင္ျခင္းသည္၊ ထုိနယ္ကုိဖုံးလႊမ္းေသာ အဝိဇၨာ ျဖစ္ပါတယ္။ သေဘာနယ္ မေရာက္ေသးသေရြ႔ အထင္နယ္က လြတ္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။
ဤစြဲလမ္းျခင္း ဥပါဒါန္ အစဥ္ကုိ တစ္စကၠန္႔တြင္ ကုေဋ တစ္သိန္း အပုံ ၊ပုံလုိက္ပါ။ ထုိ အပုံထဲမွ တစ္ပုံေသာ၊ စြဲလန္းၿပီး ပ်က္ျခင္းသေဘာသည္ ဥပါဒါန္ တရား၏ အသက္အစစ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဤ ဥပါဒါန္၏ အသက္ အစစ္ျဖစ္ေသာ ၊ သိစရာကုိ သေဘာနယ္ဟုေခၚပါတယ္။
သေဘာအထိ အသိေရာက္ေသာ အခါ၊ အစဥ္ အထင္မွာ အဟုတ္ထင္ျခင္း၊ အဝိဇၨာ ေပ်ာက္သြားပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ သေဘာနယ္၏ ျဖစ္ပ်က္သေဘာကုိ ၊ ( ဒီေလာက္ေတာ့သူစြမ္းေသးတယ္)ဟု အဟုတ္ထင္ေသာ၊ အဝိဇၨာ ကဖုံးလႊမ္းျပန္ပါတယ္- ဘုရား။
( တဏွာ ပစၥယာ ၊ ဥပါဒါနာ ) ဟုလာေသာေၾကာင့္ ၊ တဏွာ အေၾကာင္း မပါပဲ၊ ဥပါဒါန္၊ ျဖစ္လုိ႔မရပါဘူး။ ဥပါဒါန္မွာ ကုိယ္ပုိင္ အႏွစ္မူလက ပ်က္ေနတဲ့သေဘာပဲရွိပါတယ္။ ဤ မူလပ်က္သေဘာကုိ ( သုည နယ္ ) ဟုေခၚပါတယ္။
အထင္နယ္ ႏွင့္ အစဥ္နယ္က ဥပါဒါန္သည္ ထင္ရုံသာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဘာမွ မဟုတ္ပါဘူး။ သေဘာနယ္ ႏွင့္သုည နယ္က ဥပါဒါန္သည္၊ အေကာင္အထည္ မရွိပဲ၊ သေဘာမွ်ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ဘာမွ မဟုတ္ပါဘူး။ ဥပါဒါန္သည္ ဘာမွ မဟုတ္ျခင္းမွာသာ လမ္းဆုံးသြား ပါတယ္ ဘုရား။
တဏွာ-ဟူေသာစကား ကုိၾကားသိ ေသာအခါ၊ ( မသိျခင္း) အထင္။ (ေကာင္းျခင္း)အထင္၊ (ဆုိးျခင္း) အထင္ ဟူေသာ ၊ အထင္ အားလုံးသည္ ၊ အဝိဇၨာမာန ပညတ္နယ္ဟု ေခၚပါတယ္။ ကုိယ္ထင္ရာကုိ (ဒါပဲဟုတ္တယ္-က်န္တာေတြမဟုတ္ဘူး) ဟု အဟုတ္ထင္ျခင္းသည္ ၊ အဝိဇၨာ ဟုေခၚပါတယ္။ ( အထင္ေတြဟာ ၊ အရွိေတြ မဟုတ္ဘူး) ဟု ဘာ မွ မဟုတ္မွန္း သိျခင္း သည္၊ (ဝိဇၨာဉာဏ္) ဟုေခၚပါတယ္။
တဏွာ = ဟူေသာစကားမွာ၊အေကာင္း အဆုိး မရွိပါ။ ေကာင္းတယ္ ၊ဆုိးတယ္ဟု သတ္မွတ္ ျခင္း သည္၊ အထင္အေၾကာင္းကုိ အမွန္မသိေသာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ စကားလုံး တုိင္းကုိ ၊ဤကဲ့သုိ႔နားလည္ပါ။ အေကာင္းအဆုိးထဲ ဝင္ၿပီး ၊ အဟုတ္ထင္ေနသမွ် ၊အဝိဇၨာမာန ပညတ္နယ္က လုံးဝ မတက္ႏုိင္ပါဘူး။
တဏွာ ၏ အဓိပၸါယ္မွာ ၊ အဟုတ္ထင္ျခင္း ကုိ အမွီျပဳၿပီး ၊ ေက်နပ္ျခင္း အစဥ္ကုိ၊ (တဏွာ) ဟုေခၚပါတယ္။ ဤေက်နပ္ျခင္း အစဥ္ကုိ ၊ (ဝိဇၨာမာန ပညတ္နယ္) ဟုေခၚပါတယ္။ ဤ အစဥ္ေလးကုိ အဟုတ္ထင္လွ်င္ အဝိဇၨာ ျဖစ္ၿပီး ၊ ( ဘာမွ မဟုတ္ဘူး) ဟုသိျခင္း သည္ ဝိဇၨာ ဉာဏ္ျဖစ္ပါတယ္။
ေက်နပ္ၿပီး ပ်က္တဲ့သေဘာေလးေတြ၊ အစိတ္ေပါင္း ကုေဋ တစ္သိန္းစုလုိက္မွ ၊တစ္စကၠန္႔ေသာ ေက်နပ္ျခင္း၊ ေလာဘ ျဖစ္လာရပါတယ္။ တစ္ခုေသာ ျဖစ္ပ်က္သေဘာေလးဟာ၊ေလာဘ ၏ ဘဝ အစျဖစ္ပါတယ္။
ေလာဘနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး၊ ကုိယ္ထင္တာေတြဟာ ဘာမွ မဟုတ္ဘူး၊ အထင္ေတြသာ ျဖစ္ပါ တယ္။ ျဖစ္ပ်က္သေဘာေလာက္ေတာ့ စြမ္းအားရွိေသးတယ္၊ ထင္ေနရင္၊ တဏွာ နဲ႔ ပတ္သက္ ၿပီး သိစရာမဆုံးေသးေသာေၾကာင့္ ၊ အနတၱနယ္၊ သုညနယ္၊ မဆုိက္ေသးပါဘူး။ အတၱနယ္သာရွိပါေသးတယ္။ အဟုတ္ထင္ျခင္း အဝိဇၨာ နယ္က မလြတ္ေသးပါဘူး။
( ေဝဒနာ ပစၥယာ – တဏွာ ) ဟူသည္ ႏွင့္ အညီ၊ တဏွာ သည္ ေဝဒနာ မပါပဲ လုံးဝ ျဖစ္လုိ႔ မရ၊ ျဖစ္ႏုိင္ေသာ ကုိယ္ပုိင္စြမ္းအားလည္း လုံးဝ မရွိ။ ကာလ ( ၃) ပါး မွ ၊ တစ္ခုတည္းျဖစ္ႏုိင္ တဲ့ အား မွ၊ ကုန္ပ်က္ေနေသာေၾကာင့္၊ မူလပ်က္သေဘာသာရွိပါေတာ့ တယ္။ တဏွာ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးသိစရာဆုံးသြားေသာေၾကာင့္ —–
အနတၱ နယ္ေရာက္သြားတယ္။ ထုိ အနတၱနယ္ကုိပင္ ၊ သုည နယ္ ဟု နာမည္တပ္ထားပါ တယ္။ တဏွာ ကုိ ရန္သူလုိထင္ၿပီး ၊ပယ္ခ်င္ေနရင္ လုံးဝ မရေၾကာင္း ကုိနားလည္သေဘာ ေပါက္ ေလာက္ပါၿပီ။
ဓမၼဓရ=== တပည့္ေတာ္ နည္း (၄)ပါးကုိေတာ့ သေဘာေပါက္ပါၿပီ ဘုရား။အေၾကာင္း အက်ဳိးမွန္လွ်င္ ဤ နည္း (၄)ပါးထဲထည့္ၿပီး စဥ္းစားလုိက္ ရုံပါဘဲ။ဤ နည္း(၄)ပါး မွာလည္း ပထမနည္း ၊ အဗ်ာပါရ အနတၱ နည္း သာက်င့္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္တဲ့(၃)နည္းက နားလည္ သေဘာေပါက္ေအာင္ ေလ့လာဘုိ႔ပါပဲဘုရား။ နယ္ (၄)ပါးကုိေတာ့ေဟာၾကား ေတာ္မူပါအုံး ဘုရား။ နာၾကားရေလ တရားတက္ေလပါပဲဘုရား။
ဦးဝိဇယ===ေဝဒနာ ကုိ နယ္(၄)ပါးႏွင့္ပုိင္းျခား ပုံကုိ နာၾကားၾကည့္ပါဘုရား။ ေဝဒနာ ဟူေသာ စကားကုိၾကားသိရေသာ အခါ (မသိျခင္း) အထင္ ၊(ဆုိးျခင္း) အထင္၊ (ေကာင္းျခင္း) အထင္အားျဖင့္ (၃)မ်ဳိး စိတ္ထဲမွာထင္တတ္ပါတယ္။ ထုိ အထင္ အထည္ သည္ အဝိဇၨမာနပညတ္နယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဤအဝိဇၨမာနပညတ္နယ္္ ကုိ အဟုတ္ထင္ျခင္း သည္ အဝိဇၨာ ပင္ျဖစ္ပါတယ္။
ယခုေခတ္မွာ အဟုတ္ထင္ျခင္း အဝိဇၨာ ခုိင္းလုိ႔ လုပ္ရတဲ့ တရားသမားေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ား ပါတယ္။
ေဝဒနာ ရဲ. အဓိပၸါယ္မွာ *ခံစားျခင္း* ျဖစ္ပါတယ္။ ေစတသိတ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ စိတ္မွာသာ မွီၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ေဝဒနာ ကုိ ရႈလုိလွ်င္ စိတ္ဘက္ကုိသာ ရႈရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ထုိအေၾကာင္း ကုိ မသိျခင္း ေၾကာင့္ ေဝဒနာ ဆုိလွ်င္ အဆုိး အထင္ႀကီး ခုိင္းသလုိ လုပ္ၾကရ ပါတယ္။
စိတ္မွာ ျဖစ္တဲ့ေဝဒနာကုိ ရုပ္မွာျဖစ္တယ္ ထင္ၾကပါတယ္။ ရုပ္တရား၏ နာတယ္လုိ႔ ေျပာရ ေလာက္ေအာင္ ေဖာက္ျပန္ျခင္း၊ ပူတယ္လုိ႔ေျပာရေလာက္ေအာင္ ေဖာက္ျပန္ျခင္း၊ စေသာ ရုပ္တရား၏ ေဖာက္ျပန္ျခင္း မ်ားကုိ နာမည္ လြဲတပ္ခါ ရႈၾက ပါတယ္။ ေဖာက္ျပန္ျခင္း ရုပ္သ ေဘာ ကုိ – ေဝဒနာ – ဟု နာမည္လြဲ တပ္ ေသာ အခါ ေတြ႔တာက ေဖာက္ျပန္ျခင္း၊ သိေန တာ က ေဝဒနာ ဆုိေတာ့ ရႈပုံ လြဲမွား ေနပါတယ္။
ေဝဒနာေက်ာ္ေအာင္ရႈၾကတယ္လုိ႔လည္း ဆုိၾကတယ္။ သုခ၊ဒုကၡ ၊ဥေပကၡာ ဟု ေဝဒနာ (၃)မ်ဳိး ရွ္ိျခင္းေၾကာင့္ ေဝဒနာကုိ ဘယ္လုိ႔မွ ေက်ာ္လုိ႔မရပါဘူး။ သုခ မွရွိရင္ ဒုကၡ၊ဒုကၡ မရွိရင္ သုခ ရွိစၿမဲ ၊ သုခ ၊ ဒုကၡ မရွိရင္ ဥေပကၡာ တစ္ခုခုေတာ့ရွိေနၿမဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ရုပ္တရား၏ ေရာဂါ အနာေပ်ာက္ျခင္း ၊မေပ်ာက္ျခင္း ကုိ ေဝဒနာ ျဖစ္မျဖစ္ေျပာၾကတယ္။ ဒါမ်ဳိး ကေဆးသမားေတြသုံးတဲ့ ေဝဒနာျဖစ္တယ္။ ေဆးသမားေတြ သုံးတဲ့ေဝဒနာ ကုိ တရားအားထုတ္တဲ့ေယာဂီ ကသုံးလုိ႔မရပါဘူး။
အဟုတ္ထင္ျခင္း အဝိဇၨာ ခုိင္းသမွ် ထင္သလုိလုပ္တာပဲ ရွိေနလိမ့္မယ္။
ေဝဒနာ ၏ တရားကုိယ္ထဲမွာ စိတ္အစဥၤ မွာ မွီၿပီးျဖစ္ေသာ ခံစားျခင္း အစဥ္သာလွ်င္ ေဝ.နာလုိ႔ေခၚပါတယ္။ စိတ္မွာ မွီ ၿပီးျဖစ္ေသာ ခံစားမႈ အစဥ္ သေဘာေပါက္လွ်င္ မသိလုိ႔ထင္သလုိလုပ္ျခင္း ၊ဆုိးေအာင္ၾကာၾကာခထုိင္ၿပီး ထင္သလုိလုပ္ျခင္း ေကာင္းေအာင္ဖန္တီးၿပီးထင္သလုိ လုပ္ျခင္း မ်ားမွ ကင္းလြတ္ ႏုိင္ပါတယ္။
ေဝဒနာကုိ အထင္မွား ေနသမွ် ခ်ဳပ္ေအာင္ ၿငိမ္းေအာင္ လုံးဝ လုပ္လုိ႔ မရႏုိင္ပါဘူး ။ ( ခ်ဳပ္ ၿငိမ္းတယ္ ) လုိ႔ ထင္လွ်င္လည္း အဝိဇၨမာန ပညတ္နယ္ က အထင္ေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဟုတ္ထင္ရင္ေတာ့အဝိဇၨာပါပဲ။
သုခ အစဥ္၊ ဒုကၡ အစဥ္ ၊ဥေပကၡာ အစဥ္ သႏၱန္ တစ္ခုခု သည္ ( အဝိဇၨာမာန ပညတ္နယ္ )ျဖစ္ပါတယ္။ အစဥ္ နယ္ကုိေရာက္လွ်င္ အထင္နယ္က အေတြးေတြ ၊ အထင္ေတြ၊ ခံစားမႈေတြဟာ ထင္ရုံသာ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဆုပ္ကုိင္ျပစရာ မရွိ၊ ဘာမွ မဟုတ္ဘူးဟု အသိဉာဏ္တုိးတက္လာပါတယ္။ ဤ အသိဉာဏ္ သည္ ဝိဇၨာဉာဏ္ ဟုေခၚပါတယ္။
အစဥ္နယ္ ျဖစ္ေသာ ဝိဇၨမာနပညတ္နယ္ ကုိ ( ဒါပဲရွိတယ္ ၊ က်န္တာမရွိဘူး) ဟုေဘာင္ခတ္ ဆုပ္ကိုင္ထားျခင္း ၊ ကုိ အဝိဇၨာ ဟုေခၚပါတယ္။
အစဥ္နယ္ မွာ အဟုတ္ထင္ျခင္း အဝိဇၨာအားေကာင္းေလ၊ ၿငိကပ္ျခင္းတဏွာ ျဖစ္ေလ၊ အမွန္တရားႏွင့္ေဝးေလ၊ အခြာရခက္ေလ၊ ဆရာႀကီးလုပ္ခ်င္ေလျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ထုိအစဥ္ကုိ (တစ္စကၠန္႔လွ်င္ ကုေဋတစ္သိန္းစိတ္ၿပီး တစ္ခုေသာ ခံစားၿပီး ပ်က္သေဘာေလးသည္ ေဝဒနာ၏ အသက္ အစစ္ျဖစ္တယ္) ဟုသိျမင္ျခင္းသည္ (သေဘာနယ္ )ကုိ သိျမင္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ သေဘာနယ္ထိသိျမင္နုိင္ေသာ ဝိဇၨာဉာဏ္ျဖစ္လွ်င္ အစဥ္ကုိ အဟုတ္ထင္ေသာ အဝိဇၨာ ကြယ္ေပ်ာက္သြားပါတယ္။
ေဝဒနာ၏ အသက္ အစစ္ျဖစ္ေသာ အေသးဆုံးအစိတ္ခံစားၿပီး ပ်က္ျခင္းသေဘာေလးတစ္ခုသည္ (ဒီေလာက္ေတာ့စြမ္းႏုိင္ေသးတယ္) ဟု အဟုတ္ထင္ေသာ အဝိဇၨာျဖစ္ႏုိင္ျပန္ပါတယ္။
ထုိ အဝိဇၨာ မဝင္ႏုိင္ရန္ ( ဖႆ ပစၥယာ ေဝဒနာ ) အရ ဖႆ အေၾကာင္းရွိမွ ေဝးနာ ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ ဖႆ မရွိပဲေဝဒနာ လုံးဝ ျဖစ္မရပါဘူး။ ေဝဒနာသည္ ကုိယ္ပုိင္ အႏွစ္သာရမရွိေသာ မူလပ်က္သေဘာသာျဖစ္ပါတယ္။ ဤနယ္ကုိသုညနယ္လုိ႔ေခၚပါတယ္။ အက်ဥ္းခ်ဳပ္လုိက္လွ်င္ အထင္နယ္ ႏွင့္ အစဥ္နယ္ ႏွစ္မ်ဳိးသည္ အမွန္မရွိေသာေၾကာင့္ ( ဘာမွ မဟုတ္ပါဘူး) အျမင္မွာ ဆုံးသြားတယ္။
ေဝဒနာႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး (ဘာမွ မဟုတ္ဘူး)ဟူေသာ သေဘာတရားမ်ားသည္ ေဝဒနာနိေရာေဓာ -ျဖစ္ပါတယ္။ ေဝဒနာ၏ ဘာမွ မဟုတ္ေၾကာင္းကုိသိေသာဉာဏ္ျဖစ္ေသာအခါ အဟုတ္ထင္လုိ႔လုိခ်င္ျခင္း မ်ား လုံးဝမျဖစ္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္ တဏွာနိေရာေဓာ ျဖစ္ပါတယ္ဘုရား။
ေဝဒနာ ကုိ အတုံးအခဲ အစဥ္သႏၱန္ အထင္မ်ားမေပ်ာက္ပဲ ေဝဒနာခ်ဳပ္ၿငိမ္းေအာင္လုပ္လုိ႔ လုံးဝ မရပါဘူး ။ အာရုံထူးခံစားမႈ အထူးလုိက္ရွာမွ ခံစားရေသာ အထူးမ်ားသည္ တရားထူးေတြ႔ျခင္းရျခင္း လုံးဝ မဟုတ္ပါဘူး။ အဟုတ္ထင္ျခင္း အဝိဇၨာ ကပုံေဖာ္ ၿပီး ႏွိပ္စက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္ဘုရား။
တရားတက္တယ္ မတက္ဘူး သိခ်င္ရင္ (ဘာမွ မဟုတ္ဘူး) ဟူေသာ အသိဉာဏ္ တက္မတက္ကုိသာ စဥ္းစားပါဘုရား။ အဟုတ္ထင္ျခင္းေတြတက္လာရာ တရားမတက္ပဲ မတရား ေသာ အဝိဇၨာ ေတြတက္တယ္လု႔ိ သတ္မွတ္လုိက္ပါဘုရား။
ဖႆ ဟူေသာစကားကုိ ၾကားသိရေသာ အခါ ( မသိျခင္း) အထင္၊ (ဆုိးျခင္း) အထင္၊ (ေကာင္းျခင္း ) အထင္ အထင္အားျဖင့္ (၃)မ်ဳိးကြဲျပားႏုိင္ပါတယ္။ ဤ အထင္ နယ္ကုိ( အဝိဇၨမာနပညတ္နယ္) ဟုေခၚပါတယ္။ ဤ အထင္နယ္ ကုိ အဟုတ္ထင္လွ်င္ အဝိဇၨာ ျဖစ္ၿပီး (ဘာမွ မဟုတ္ဘူး ထင္ရုံသာျဖစ္တယ္)ဟုသိလွ်င္ ဝိဇၨာဉာဏ္ျဖစ္ပါတယ္။ အဟုတ္ထင္တာကုိ ထြင္းေဖာက္ ႏုိင္ေသာၾကာင့္ (ဝိဇၨာဉာဏ္) ဟုေခၚပါတယ္။
အာရုံ+ဒြါရ ေတြ႔ဆုံၾကလွ်င္ ထိေတြ႔မႈ အစဥ္ျဖစ္ပါတယ္။ ေတြ႔ထိမႈ ဖႆ သည္ ေစတသိတ္ျဖစ္ ေသာ ေၾကာင့္ စိတ္မွာ မွီ ျဖစ္ရပါတယ္။ စိတ္အစဥ္မွာ ဖႆ အစဥ္ ရွိပါတယ္။ ထုိဖႆ ထိေတြ႔ မႈ အစဥ္ကုိ ဝိဇၨမာန ပညတ္ ဟုေခၚပါတယ္။
ထုိဖႆ အစဥ္ကုိ (ဒါပဲရွိတယ္၊က်န္တာ မရွိ) ဟု အဟုတ္ထင္ျခင္းသည္ အဝိဇၨာ ျဖစ္ပါတယ္။ ( အစဥ္ဟူသည္ အထင္မွ်သာ ျဖစ္တယ္၊ အမွန္မရွိ၊ ဘာမွ မဟုတ္ဘူး) ဟုသိျခင္းသည္ ဝိဇၨာဉာဏ္ျဖစ္ ပါတယ္။
ဖႆထိေတြ႔ျခင္း အစဥ္ ကုိ တစ္စကၠန္႔မွာ ကုေဋ တစ္သိန္းစိတ္ၿပီး ထုိ အစိတ္ထဲမွာ တစ္ခုေသာ ေတြ႔ထိမႈ ျဖစ္ပ်က္ သေဘာေလးသည္ ဖႆ ၏ ဘဝ အစစ္ျဖစ္ပါတယ္။
အစဥ္ အထင္ေတြကေတာ့ ဘဝအတုေတြသာ ျဖစ္ပါတယ္။ဘဝ အစစ္ ျဖစ္ပ်က္သေဘာသည္ သေဘာနယ္ ျဖစ္ပါတယ္။
( ဒီျဖစ္ပ်က္ေလာက္ေတာ့ စြမ္းရည္ရွိတယ္) ဟု အဟုတ္ထင္ျခင္းသည္ အဝိဇၨာျဖစ္ပါတယ္။
(သဠာယတန- အေၾကာင္းပါမွ ျဖစ္လုိ႔ရပါတယ္။ဖႆ မွာ ျဖစ္ပ်က္ႏုိင္ေသာ စြမ္းအားမရွိပါ ဘူး) ဟုသိျမင္ျခင္းသည္ ဝိဇၨာဉာဏ္ျဖစ္ပါတယ္ ဘုရား။ ဤသုိ႔သိလွ်င္ (သုညနယ္) ေရာက္ပါ တယ္ဘုရား။
နည္း(၄)ပါး ျဖင့္ေဝဖန္လွ်င္ ဖႆ ဟူေသာ တရားတစ္ခု ကုိ သုညနယ္ အထိ ပုိင္းျခားသိၿပီး လွ်င္ ( အဗ်ာပါရ အနတၱနည္း) မည္ပါတယ္။ဤ နည္းက စြမ္းရည္ရွိတယ္ဟူေသာအထင္ သကၠာယဒိ႒ိ ၊ အတၱဒိ႒ိ ကုိပယ္ပါတယ္ ။
သဠာယတန ႏွင့္ ဖႆ တုိ႔ သည္ (သေဘာအားျဖင့္ တြဲမရေသာ္လည္း ၊ အထင္အားျဖင့္ ခြဲမရေအာင္ ဆက္စပ္ ၾကပါတယ္။)ဟုသိျခင္းသည္ ဧကတၳနည္း မည္ပါတယ္။ ဤနည္းကျပတ္တယ္အထင္ ဥေစၦဒ ဒိ႒ိ ကုိပယ္ပါတယ္။
သဠာယတန ႏွင့္ဖႆတုိ႔သည္ အထင္အားျဖင့္ ခြဲမရေအာင္ တြဲ၍ ျဖစ္ၾကေသာ္လည္း ( အေကာင္းအနိမ့္ အျမင့္၊ အဆုိး အနိမ့္ အျမင့္မ်ား၊ ကြဲျပား ပါတယ္။)ဟုသိျခင္းသည္ နာနတၳ နည္းမည္ပါတယ္။ ဤ နည္းက ( တြဲလွ်င္လည္းပုံတူတြဲရမည္) ဟုထင္ေသာ သႆတဒိ႒ိ ကုိပယ္ပါတယ္။
သဠာယတန ႏွင့္ဖႆ အေၾကာင္းအက်ဳိး တုိ႔သည္ ေကာင္းေအာင္လည္းျပဳျပင္ရ၏။ ဆုိးေအာင္လည္းျပဳျပင္ရ၏ ။ ဟုသိျမင္ျခင္းသည္ ဧဝံဓမၼတာနည္း ဟုေခၚပါတယ္။ ဤနည္းျဖင့္ ျပဳျပင္လုိ႔မရဘူး ။ ဟုထင္ေသာ အေဟတုက ဒိ႒ိ ၊အကိရိယဒိ႒ိ ကုိ ကုိ ပယ္ပါတယ္ဘုရား။
ဒီေလာက္ေျပာလွ်င္ နည္း(၄)ပါးကုိနား လည္ေလာက္ပါၿပီဘုရား။ ေနာက္ထပ္ နည္း(၄)ပါး ကုိ မေျပာေတာ့ ပါဘူးဘုရား။
သဠာယတန ကုိနယ္ (၄)ပါး ၊ နည္း(၄)ပါးျဖင့္ ဆက္ၿပီး ရွင္းျပပါအုံးမယ္ဘုရား။ သဠာယတနဟူေသာ စကားကုိၾကားသိရလွ်င္ (မသိျခင္း) အထင္ ၊ (ဆုိးျခင္း) အထင္၊ (ေကာင္းျခင္း)အထင္အားျဖင့္ အထင္အထည္ပုံစိတ္ထဲမွာ ေပၚလာပါတယ္။ ဤ အထင္ အထည္နယ္ ကုိအဝိဇၨမာန ပညတ္နယ္ ဟုေခၚပါတယ္။
အဝိဇၨမာနပညတ္နယ္ ၏ ထင္ရုံသာျဖစ္ျခင္း ၊ အမွန္မရွိျခင္း ၊ကုိနားမလည္ၾကကုန္ေသာ ၊ပညာနည္းေသာ ပုဂၢဳိလ္ေတြဟာ ၊ ကုိယ္၊ႏႈတ္၊စိတ္ မေစာင့္ထိန္း ပဲထားလွ်င္ ၊ ကုိယ္ထင္ရာ ကုိယ္ေျပာၿပီး ကုိယ့္ကုိကုိ အဟုတ္ထင္ျခင္း ၊ အဝိဇၨာ အႏွိပ္စက္ ခံေနၾကရပါတယ္။
သဠာယတနဟူသည္ မ်က္စိ၊နား၊ႏွာေခါင္း၊လွ်ာ၊ကုိယ္၊စိတ္၊ ဤ (၆)ပါးကုိ (သဠာယတန) ဟုေခၚပါတယ္။ မ်က္စိျဖင့္ျမင္ရေသာ အလုံး အခဲႀကီးေတြက ( အဝိဇၨမာနပညတ္နယ္၊ အထင္နယ္)ျဖစ္ပါတယ္။
ျမင္စရာကုိျမင္တတ္ေသာ အၾကည္ဓာတ္ အစဥ္ေလးကုိ (မ်က္စိ )လုိ႔ေခၚပါတယ္။
ၾကားစရာကုိ ၾကားတတ္ေသာ အၾကည္ဓာတ္ အစဥ္ေလး ကုိ (နား) လုိ႔ေခၚပါတယ္။
နံစရာကုိ နံတတ္ေသာ အၾကည္ဓာတ္ အစဥ္ေလးကုိ (ႏွာေခါင္း) လုိ႔ေခၚပါတယ္။
အရသာကုိ သိတတ္သာ အၾကည္ဓာတ္ အစဥ္ေလးကုိ (လွ်ာ) လုိ႔ေခၚပါတယ္။
ထိစရာကုိ ထိတတ္ေသာ အၾကည္ဓာတ္ အစဥ္ေလးကုိ (ကုိယ္) လုိ႔ေခၚပါတယ္။
ႀကံေတြးစရာကုိ သိတတ္သာ အၾကည္ဓာတ္ အစဥ္ေလးကုိ (စိတ္)လုိ႔ေခၚပါတယ္။
အစဥ္သႏၱန္ကုိ သိလွ်င္ ဝိဇၨမာနပညတ္နယ္ ကုိေတြ႔ပါတယ္။ ကုိယ့္ကုိကုိ သိရုံသာသိၿပီး ေနႏုိင္ရင္ သိစရာကုိ သိၿပီး ေနႏုိင္ေသာ ေၾကာင့္ ဝိဇၨမာနပညတ္နယ္ ကုိ သိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အထူးကုိ ဂရုမစို္က္ပဲ အရွိေလာက္သာ ဂရုစိုက္တတ္ရင္ ဝိဇၨမာန ပညတ္နယ္ ကုိေရာက္ပါၿပီ။ ဝိဇၨမာန ပညတ္နယ္ ကုိေရာက္လွ်င္ အဝိဇၨမာန ပညတ္နယ္ ကေတြ႔သိရေသာ အေကာင္ အထည္ ပုံပန္းသႏာၱန္ မ်ားကုိ အာရုံမျပဳမိေတာ့ပါဘူး။ အဟုတ္မထင္မိေတာ့ပါဘူး။
ဒါေပမယ့္ ( အေကာင္အထည္ေတာ့ ထင္ရွားမရိွပါဘူး။ အစဥ္သႏၱာန္ကေတာ့ အမွန္ရွိတယ္ ၊ က်န္တာေတြမရွိဘူး )ဟုေဘာင္ခတ္ၿပီး အက်ဥ္းခ်တတ္ေသာ အဟုတ္ထင္ျခင္း အဝိဇၨာ ျဖစ္ေန ျပန္ပါတယ္။
အစဥ္ သႏၱာန္သာရွိေသာ ခႏၶာကုိယ္ တစ္ခုလုံး ကုိ တစ္စကၠန္႔တြင္ ၊ ကုေဋ ငါးေထာင္၊ ကုေဋ တစ္သိန္းစိတ္လုိက္ ပါ။ ထုိ အစိတ္ထဲမွ တစ္စိတ္သည္ လက္ရွိခႏၶာ ၏ အသက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဤ နယ္ကုိ (သေဘာနယ္ ) ဟုေခၚပါတယ္။
ဤသေဘာနယ္ ကုိ ဝိဇၨာဉာဏ္ျဖင့္သိလုိက္လွ်င္ ( အစဥ္ အထင္သႏၱာန္ သာရွိတယ္) ဟု အဟုတ္ထင္ေသာ အဝိဇၨာကုိ ထြင္းေဖာက္ၿပီး သိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
သေဘာနယ္ မွာ ရွိေသာ တစ္ခုေသာ ျဖစ္ ပ်က္သေဘာေလး သည္ ( ဒီေလာက္ေတာ့သူတတ္ႏုိင္ေသးတယ္) အဟုတ္ထင္ေသာ အဝိဇၨာ ဖုံးလႊမ္းလာပါတယ္။ ထုိ အဝိဇၨာကုိ ပယ္ဘုိ႔ရန္မွာ ထုိ သဠာယတန ၏ တစ္စိတ္ေသာ ျဖစ္ပ်က္ သေဘာေလးသည္ နာမ္ရုပ္ အေၾကာင္းမပါပဲ ျဖစ္လုိ႔မရပါဘူး။
အေၾကာင္းပါမွ ျဖစ္လုိ႔ရေသာေၾကာင့္ ကုိယ္ပုိင္အႏွစ္အသား မရွိပါဘူး။ ကာလ သုံးပါးလုံး မွာ အႏွစ္မပါေသာေၾကာင့္ မူလပ်က္သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ မူလပ်က္သေဘာ ျဖစ္ေသာ သုညနယ္ ကုိေရာက္သြားလွ်င္ ( အဝိဇၨာ အဟုတ္ထင္ျခင္း ) မဖုံးလႊမ္းႏုိင္ေတာ့ပါဘူး ။
သဠာယတန ကုိ နည္း (၄)ပါးႏွင့္ ရွင္းျပပါအုံးမယ္ ဘုရား။ မ်က္စိ၊နား၊ ႏွာေခါင္း ၊ လွ်ာ၊ ကုိယ္ ၊စိတ္ ၊ ဟူေသာ သဠာယတန တရားတစ္ခုကုိ ျဖစ္ပ်က္သေဘာ ႏွင့္ မူလပ်က္သေဘာ ၊ အထိပုိင္းျခားသိျခင္း ကုိ ( အဗ်ာပါရ အနတၱ နည္း ) ဟုေခၚပါတယ္။ ထုိနည္း ကတရားတုိင္းမွာ (ကုိယ္ပုိင္စြမ္း အားရွိတယ္) ဟုထင္ေသာ သကၠာယဒိ႒ိ၊ အတၱဒိ႒ိ ကုိပယ္ပါတယ္။
နာမ္ရုပ္ ႏွင့္ သဠာယတန တုိ႔သည္ ( တစ္ဆက္တည္း တစ္ေပါင္းတည္း ျဖစ္တယ္) ဟုသိျမင္ျခင္း ကုိ ဧကတၳနည္း ဟုေခၚ ပါတယ္။
ဤနည္းက တရားေတြဟာ သေဘာ (၂)ခုသာရွိတယ္။ တစ္ဆက္တည္း ၊ တစ္ေပါင္းတည္း မျဖစ္ဘူး ဟု ထင္ေသာ ဥေစၦဒဒိ႒ိ ကုိပယ္ပါတယ္။
နာမ္ရုပ္ ႏွင့္ သဠာယတန တုိ႔သည္ ဆက္စပ္ၿပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း ( အေၾကာင္းနိမ့္ လွ်င္ အက်ဳိးနိမ့္မည္။ အေၾကာင္းျမင့္လွ်င္ အက်ဳိး ျမင့္မည္ ) ဟုသိျမင္ျခင္း ကုိ နာနတၳ နည္း ဟုေခၚပါတယ္။ ဤနည္းက (ေပါင္းၿပီးျဖစ္လွ်င္တူညီရမည္) ဟုထင္ေသာ သႆတဒိ႒ိ ကုိ ပယ္ပါတယ္။
နာမ္ရုပ္ ႏွင့္ သဠာယတန တုိ႔သည္ အေၾကာင္းအက်ဳိး အနိမ့္ အျမင့္ ရွိၾကေသာ္လည္း ( ေကာင္းတာမ်ားလွ်င္ ဆုိးတာနည္းၿပီး၊ေကာင္းတာမ်ား၏။ ဆုိးတာမ်ားလွ်င္ လည္းေကာင္းတာနည္းၿပီး ဆုိးတာမ်ား၏ ။မ်ားေအာင္ နည္းေအာင္ ျပဳျပင္လုိ႔ရ၏ ) ဟုသိျမင္ျခင္း ကုိ ဧဝံဓမၼတာနည္း ဟုေခၚပါတယ္။
ဤနည္းက (ျပဳတုိင္းမရ ၊ အခ်ည္းႏွီးသာ) ဟုထင္ေသာ အေဟတုကဒိ႒ိ၊ အကိရိယဒိ႒ိ ကုိပယ္ပါတယ္။
မူလဓမၼ ဆရာေတာ္ ဦးဝိဇယ 